Эгч нь Төв аймгийн Бор­нуур суманд ногооны аж ахуй эрхэлдэг. 40 гаруй жил үйлдвэрлэл эрхлээд явж бай­на. Бэрхшээлтэй асуудал ч биш­гүй байгаа. Жижиг дунд үйлд­вэрийн зээл эзнээ олохгүй бай­на. Заавал компани, нөхөрлөл, хор­шоо гэсэн шаардлага тавь­даг. Жижиг бүлэг бай­гуул­чихсан 70 га газартай 50 га­руй эмэгтэй байлаа гэж бо­доход тэдэнд зээл өгөхгүй.

Ганц нэгхэн сая төгрөг л олдох жи­шээ­тэй. Гэтэл компани гэсэн нэр авчихсан 10 га газартай нэг нөхөр зээл аваад явж байх жи­шээний. Монголын иргэнээ баян байл­гах гэж байгаа бол бүлэг хор­шоо, баялаг бүтээгчдээ дэм­жих ёстой биз дээ. Банк ком­пани байгуулах ёстой гэ­дэг шаардлага тавина. Эсвэл хор­шоолол болох ёстой гэнэ. Бү­лэг байгуулчихаад очихоор та тэтгэвэрт гарах болчихжээ гээд халгаахгүй. Гэтэл компани бай­гуулахаар татвар маш өндөр. Олсон орлогоосоо давсан тат­вар төлөх болно.

Жижиг дунд үйлд­вэрлэл эрхлэгчид биш том том компаниудын охин ком­паниуд л тэр төрөөс өгдөг зээл тусламжид хамрагдаад явж байгаа. Нуугаад яахав. Үнэн гэвэл ийм л байна. Наа­гуу­раа хэчнээн сайхан зүйл яри­ад явахгүй л дээ. УИХ-ын ги­шүүд орой болгон баялаг бү­тээгч­дээ дэмжинэ гээд л яриад байна. Гэтэл тэр баялаг бү­тээгчдэд чинь зээл очихгүй бай­на. Компани байхгүй гэдэг шалт­гаанаар Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн яам хэд хэдэн удаа бу­цаалаа. 60 гаруй эмэгтэйчүүд өнөө­дөр ганцхан сая төгрөгөөр үйл ажиллагаагаа өргөтгөж чадах уу. Бүлэг хоршоо чинь сайн муу олон талтай.

...Жижиг дунд үйлдвэрлэл эрх­лэгчдийн хувьд ийм зүйлийг ярьж байсан юм. Нэг үгээр тэдэнд төрийн дэмжлэг гэхээс илүү Зээлийн батлан даалтын сан, мөн Жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдийг татвараас чөлөө­лөх зэрэг татварын уян хатан бод­лого хэрэгтэй байгааг хэлж байлаа. Нэг банк дээр яваад очиход зээлийн батлан даал­тын хөрөнгө нэхдэг, эс­вэл барьцаа хөрөнгөгүй гэдэг шалт­гаанаар үйлдвэрлэл явуу­лах, өргөжүүлэхэд нь хүрэхгүй мөн­гө гаргаж өгдөг асуудал байгаа уч­раас төр энэ талаар илүү анхаарал хандуулж ажиллаасай гэх хүсэлтийг манай сониноор дамжуулан дайж байлаа.

Жижиг дунд үйлдвэрлэл хөгжүүлэхэд дан ганц төрийн оролцоо, төрийн мөнгө байдаг юм биш. Энэ талаар ажилладаг олон улсын тусламжийн байгууллага ч цөөнгүй байдаг аж. Японы Засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээлийн хөрөнгөөр “Жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх бай­галь орчныг хамгаалах” хоёр үе шаттай зээлийн төслийн хоёр дахь шат нь 2011 оноос эхлэн хэрэгжиж байгаа гэнэ.

Мөн Герман Монголын хамтарсан хөгж­лийг дэмжих зээлийн төв, Хөгжлийн бэрхшээлтэй ир­гэ­дийн бизнес инкубатор төв, “ADRA Mongolia” буюу Мон­гол дахь адвентист хөгжил туслалцааны агентлаг, УИХ дахь Эдийн засгийн байнгын хорооны дэргэдэх Жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих дэд хороо, Аж үйлдвэрийн яамны дэргэдэх Жижиг дунд үйлдвэрийг хөг­жүүлэх сан зэрэг ЖДҮ эрх­лэгчдийг дэмжих олон бай­гууллага байдаг юм байна. Тэг­вэл эдгээр байгууллагуудын зүгээс ямар бодлого хэрэгжүүлж ажилладаг, мөн ЖДҮ эрх­лэгчдийг дэмжих хүрээнд ямар ажил хийж байгаа талаар мэр­гэжилтний үг болон УИХ-ын гишүүд, албаны хүмүүсийн байр суурийг сонслоо.