МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОГТООЛ

 
Дугаар 153
ЖУРАМ БАТЛАХ ТУХАЙ

Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийн 10.1, Монгол Улсын 2016 оны төсвийн тухай хуулийг тус тус үндэслэн Монгол Улсын Засгийн газраас ТОГТООХ нь:
1. “Сум хөгжүүлэх сангийн хөрөнгийг бүрдүүлэх, зарцуулах, тайлагнах, хяналт тавих журам”-ыг хавсралт ёсоор баталсугай. 
2. Энэ тогтоолын 1 дүгээр зүйлд заасан журмыг хэрэгжүүлэх арга хэмжээ авч ажиллахыг сумын Засаг дарга нарт үүрэг болгосугай.
3. Энэ тогтоолын хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллахыг Сангийн сайд Б.Болор, Аж үйлдвэрийн сайд Д.Эрдэнэбат, аймгийн Засаг дарга нарт үүрэг болгосугай.
4. Энэ тогтоол гарсантай холбогдуулан “Сум хөгжүүлэх сангийн хөрөнгийг бүрдүүлэх, зарцуулах, хяналт тавих журам, гэрээний загвар батлах тухай” Засгийн газрын 2011 оны 4 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 134 дүгээр тогтоолыг хүчингүй болсонд тооцсугай.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд                                                           Ч.САЙХАНБИЛЭГ
Сангийн сайд                                                                                    Б.БОЛОР
Аж үйлдвэрийн сайд                                                                        Д.ЭРДЭНЭБАТ



ХАВСРАЛТ


СУМ ХӨГЖҮҮЛЭХ САНГИЙН ХӨРӨНГИЙГ БҮРДҮҮЛЭХ,
ЗАРЦУУЛАХ, ТАЙЛАГНАХ, ХЯНАЛТ
ТАВИХ ЖУРАМ

Нэг. Нийтлэг үндэслэл

1.1. Сум хөгжүүлэх сан (цаашид “сан” гэх)-гийн хөрөнгийг бүрдүүлэх, зарцуулах, тайлагнах, хяналт тавихтай холбогдсон харилцааг энэ журмаар зохицуулна.

1.2. Сангийн хөрөнгийг сумдад жижиг, дунд үйлдвэр шинээр байгуулах буюу үйл ажиллагааг нь өргөтгөх, шинэчлэхэд санхүүгийн дэмжлэг үзүүлж, хөнгөлөлттэй зээл олгоход зориулан зарцуулна.

1.3. Сангийн орлого, зарлагыг Төрийн сан дахь тусгай дансаар дамжуулан гүйцэтгэх бөгөөд сан Төрийн сангаас гадуур данстай байхыг хориглоно.

1.4. Энэ журмын 1.3-т заасан дансанд сангийн хөрөнгөөс бусад хөрөнгө байршуулахыг хориглоно.

1.5. Сангийн орлого, зарлагын гүйцэтгэлийн тайланг тухайн сумын төсвийн гүйцэтгэлийн сар бүрийн мэдээ, улирал, жилийн тайланд тусгана.

1.6. Сангаас иргэн, хуулийн этгээдэд олгох хөнгөлөлттэй зээл дараах нөхцөлтэй байна:

1.6.1. зээлийн хүүгийн хэмжээ нь жилд 3 хувь байна (энэ нь өмнөх жилүүдэд байгуулсан зээлийн гэрээнд заасан хүүгийн хэмжээг өөрчлөх үндэслэл болохгүй);

1.6.2. зээлийн хугацаа нь 36 хүртэл сар байна.

1.7. Зээлдэгч зээлийг хугацаандаа төлөөгүй бол хугацаа хэтрүүлсэн хоног тутамд төлөөгүй зээлийн дүнгийн 0,5 хувиас хэтрэхгүй хэмжээгээр алданги төлнө. Алдангийн хэмжээг сумын Засаг дарга болон зээлдэгчтэй байгуулах Зээлийн гэрээнд тодорхой тусгана.

1.8. Сангаас олгох зээлийн хүүгийн тухайн жилийн орлогын 30 хувийг зээлдэгчдэд мэргэжил, арга зүйн дэмжлэг үзүүлэх сургалтад, 20 хувийг сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлсэн төслийн явц, үр дүнд хяналт тавих үйл ажиллагаанд зориулан зарцуулна.

1.9. Сангийн хөрөнгийг энэ журмын 1.5, 1.8-д зааснаас бусад зориулалтаар зарцуулахыг хориглоно.

1.10. Сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх төслийн сонгон шалгаруулалттай холбогдуулан иргэн, хуулийн этгээдээс аливаа хэлбэрээр шимтгэл, хураамж, төлбөр авахыг хориглоно.

1.11. Сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх төслийн сонгон шалгаруулалтын товыг сангийн хөрөнгийн эх үүсвэрийн 20-иос доошгүй хувь бүрдсэн тохиолдолд тухайн сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал тогтооно.     

Хоёр. Сангийн хөрөнгийн эх үүсвэр

2.1. Сангийн хөрөнгийг дараах эх үүсвэрээс бүрдүүлнэ:

2.1.1. улсын төсвөөс олгох сангийн эргэлтийн хөрөнгө;

2.1.2. гадаад улс, олон улсын байгууллага, түүнчлэн гадаад, дотоодын иргэн, хуулийн этгээдийн хандив, тусламж;

2.1.3. сангаас олгосон зээлийн хүүгийн орлого;

2.1.4. хугацаандаа төлөөгүй зээлийн дүнд ногдуулсан алданги.

2.2. Аймаг, сумын төсвийн хөрөнгө болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийн төрийн өмчид ногдох хэсгийн хөрөнгөөс санд хандив өгөхийг хориглоно.

2.3. Санд улсын төсвөөс олгох хөрөнгийн хэмжээг тухайн суманд жижиг, дунд үйлдвэрлэл хөгжсөн байдал, хүн амын тоо, газар нутгийн хэмжээ, зээлийн эргэн төлөлт, ашиглалт, хэрэгцээ, шаардлага, орон нутгийн идэвх, санаачилга зэргийг харгалзан төсвийн болон жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран тогтооно.

Гурав. Сангийн удирдлага, зохион байгуулалт

3.1. Сангийн үйл ажиллагааг улсын хэмжээнд нэгдсэн удирдлага, зохион байгуулалтаар хангах чиг үүргийг жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хэрэгжүүлэх бөгөөд төрийн захиргааны төв байгууллага нь дараах бүрэн эрхтэй:

3.1.1. жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хууль тогтоомж болон жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх талаар Засгийн газраас баримталж байгаа бодлого, сангийн хөрөнгө оруулалтын бодлогын уялдаа, холбоог хангаж ажиллах;

3.1.2. жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх зорилгоор улсын хэмжээнд зохион байгуулах төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилтийг “Төрөөс аж үйлдвэрийн талаар баримтлах бодлого”, “Төрөөс аж үйлдвэрийн талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэх дунд хугацааны стратеги” болон “Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих хөтөлбөр”-тэй уялдуулан нэгдсэн удирдлага, зохион байгуулалтаар хангаж ажиллах;

3.1.3. сангаас олгох зээлийн болон барьцааны гэрээний загвар, тайлан, мэдээ гаргах маягтыг батлах;

3.1.4. сангаас олгосон зээлийн мэдээллийн нэгдсэн санг бүрдүүлэн хөтөлж, холбогдох мэдээллийг Монголбанкны зээлийн мэдээллийн санд оруулах;

3.1.5. хууль тогтоомжид заасан бусад эрх, үүрэг.

3.2. Сангийн үйл ажиллагааг аймгийн хэмжээнд нэгдсэн удирдлага, зохион байгуулалтаар хангах чиг үүргийг тухайн аймгийн Засаг дарга (Засаг даргын Тамгын газрын жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан нэгж) хэрэгжүүлэх бөгөөд Засаг дарга нь дараах бүрэн эрхтэй:

3.2.1. “Төрөөс аж үйлдвэрийн талаар баримтлах бодлого”, “Төрөөс аж үйлдвэрийн талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэх дунд хугацааны стратеги” болон “Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих хөтөлбөр”-тэй уялдуулан харьяалах нутаг дэвсгэртээ жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх тэргүүлэх чиглэлийг тогтоож, хэрэгжилтийг зохион байгуулах, биелэлтэд нь хяналт тавих;

3.2.2. аймгийн хэмжээнд сангийн хөрөнгийн зарцуулалтад хяналт тавьж, гүйцэтгэлийн тайланг хэлэлцэн зохих журмын дагуу шийдвэрлэх;

3.2.3. аймгийн хэмжээнд сангаас олгосон зээлийн мэдээллийн санг бүрдүүлэх, тайлан, мэдээг хянан баталгаажуулах, тэдгээрийг жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад тогтоосон хугацаанд хүргүүлэх;

3.2.4. харьяалах нутаг дэвсгэртээ жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх зорилгоор жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай хамтран сургалт зохион байгуулах;

3.2.5. хууль тогтоомжид заасан бусад эрх, үүрэг.

3.3. Сангийн үйл ажиллагааны талаар сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:

3.3.1. сангийн төсвийг баталж, сангаас тухайн жилд нэг төсөлд олгох зээлийн дээд хэмжээг тогтоох;

3.3.2. сангийн хөрөнгийн зарцуулалт, зээлийн ашиглалт, эргэн төлөлтөд хяналт тавих чиг үүрэг бүхий орон тооны бус зөвлөлийг тухайн сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын тэргүүлэгчээр ахлуулан, Засаг даргын Тамгын газрын Төрийн сангийн мэргэжилтэн, Баялаг бүтээгчдийг дэмжих холбоо болон баг тус бүрээс нэг иргэний төлөөллийг оролцуулан байгуулж ажиллуулах;

3.3.3. сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх төслийг сонгон шалгаруулах чиг үүрэг бүхий орон тооны бус Зөвлөлийг тухайн сумын Засаг даргаар ахлуулан, Засаг даргын Тамгын газрын жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, Баялаг бүтээгчдийг дэмжих холбоо, банк болон баг тус бүрээс нэг иргэний төлөөллийг оролцуулан байгуулж ажиллуулах;

3.3.4. сангийн үйл ажиллагаанд хийсэн хяналт шалгалтын дүн, орлого, зарлагын гүйцэтгэлийн тайланг хэлэлцэн зохих журмын дагуу шийдвэрлэх;

3.3.5. хууль тогтоомжид заасан бусад эрх, үүрэг.

3.4. Энэ журмын 3.3.2, 3.3.3-т заасан зөвлөлийн гишүүн ашиг сонирхлын зөрчил үүсэхээс урьдчилан сэргийлж ажиллах үүрэгтэй бөгөөд дараах шаардлагыг хангасан байна:

3.4.1. зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд орж ажиллах багийн төлөөллийг тухайн багийн иргэдийн Нийтийн Хурлаар хэлэлцэн сонгосон байх;

3.4.2. тухайн нэг зөвлөлийн гишүүнийг нөгөө зөвлөлийн гишүүнээр давхар ажиллуулахгүй байх;

3.4.3. хууль тогтоомжид заасан бусад шаардлага.

3.5. Сангийн үйл ажиллагааны талаар сумын Засаг дарга дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:

3.5.1. төсөл сонгон шалгаруулах үйл ажиллагаанд сумын иргэдийн оролцоог хангах ажлыг зохион байгуулах;

3.5.2. энэ журамд заасны дагуу зээл олгох шийдвэр гаргах;

3.5.3. энэ журмын 3.5.2-т заасан төслийг хэрэгжүүлэх иргэн, хуулийн этгээдтэй зохих журмын дагуу зээлийн болон барьцааны гэрээ байгуулж, биелэлтийг хангуулах, явц, үр дүнд байнгын хяналт тавьж ажиллах;

3.5.4. энэ журмын 3.5.3-т заасны дагуу зээлийн болон барьцааны гэрээ байгуулахдаа барьцаанд бариулах хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгийг тухайн үеийн зах зээлийн үнэлгээний 70 хүртэл хувиар үнэлэх;

3.5.5. зээл, зээлийн хүүгийн орлогыг сангийн дансанд төвлөрүүлэх;

3.5.6. сангийн орлого, зарлагыг хөтлөх үйл ажиллагаанд нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль тогтоомжийг мөрдүүлж, сангийн санхүүгийн болон үйл ажиллагааны тайланг Төсвийн тухай хуульд заасан хугацаанд тухайн сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хуралд тайлагнах;

3.5.7. сангаас олгосон зээлийн хүүгийн тухайн жилийн орлогыг зарцуулах саналыг энэ журмын 1.8-д заасны дагуу боловсруулж, жил бүрийн сумын төсөвтэй хамт иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаар батлуулах;

3.5.8. сангийн үйл ажиллагааны үр дүнг сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын өмнө хариуцах;

3.5.9. сумын иргэн, хуулийн этгээдэд жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэх болон бусад шаардлагатай асуудлаар мэргэжил, арга зүйн дэмжлэг үзүүлэх саналаа аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан нэгжид хүргүүлэх, иргэдийн дунд сургалт зохион байгуулж, оролцоог хангаж ажиллах.

Дөрөв. Сангийн хөрөнгөөр санхүүжүүлэх төслийн санал
хүлээн авах, сонгон шалгаруулах журам

4.1. Жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгч иргэн, хуулийн этгээд сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх төслийн талаарх саналаа тогтоосон хугацаанд энэ журмын 3.3.3-т заасан зөвлөлд хүргүүлнэ.

4.2. Сангаас зээл авч, төсөл хэрэгжүүлэх жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгч иргэн, хуулийн этгээд дараах шаардлагыг хангасан байна:

4.2.1. тухайн суманд бүртгэлтэй буюу байнга оршин сууж үйл ажиллагаа явуулдаг байх;

4.2.2. сум хөгжүүлэх болон жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх санд хугацаа хэтэрсэн зээлийн өргүй байх;

4.2.3. зээлийн хөрөнгийг зориулалтын дагуу ашиглаж, хугацаанд нь төлөх төлбөрийн чадвартай, барьцаа хөрөнгөтэй байх;

4.2.4. жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэх талаар зохих мэдлэг, туршлагатай байх (түүнийг нь нотлох баримт бичиг шаардлагатай).

4.3. Энэ журмын 4.2-т заасан иргэн, хуулийн этгээдийн боловсруулсан төсөл дараах шалгуурыг хангасан байна:

4.3.1. тухайн суманд жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх бодлогын хүрээнд орон нутгийн давуу талд түшиглэсэн үйлдвэрлэл, үйлчилгээг бий болгох, орон нутагт тулгамдаж байгаа асуудлыг шийдвэрлэхэд чиглэсэн байх;

4.3.2. төслийн хүрэх үр дүн, зорилт тодорхой байх;

4.3.3. гэрээний хугацаанд зээлийг эргэн төлөх боломжтой байх;

4.3.4. төслийн зээлийн мөнгөн дүнд хүрэлцэхүйц барьцаа хөрөнгөтэй байх;

4.3.5. төслийг хэрэгжүүлэх явцад учирч болзошгүй эрсдэлийг бодитой тодорхойлсон, даван туулах арга замыг тусгасан байх;

4.3.6. ажлын байр нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн байх.

4.4. Энэ журмын 3.3.3-т заасан зөвлөл иргэн, хуулийн этгээдийн ирүүлсэн төсөл мөн журмын 4.3-т заасан шалгуурыг хангаж байгаа эсэхийг хянах бөгөөд зөвлөлийн хуралд оролцсон гишүүдийн ердийн олонхийн саналаар зохих шийдвэрийг гаргана. Зөвлөл тухайн төслийг сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх нь зүйтэй гэсэн шийдвэр гаргасан тохиолдолд саналаа ажлын 3 хоногийн дотор тухайн сумын Засаг даргад хүргүүлнэ. Зөвлөлийн хуралд нийт гишүүдийн гуравны хоёр оролцсон тохиолдолд хурлын ирц бүрдсэн гэж үзнэ.

4.5. Энэ журмын 3.3.3-т заасан зөвлөлийн шийдвэр гарснаас хойш 14 хоногийн дотор тухайн сумын Засаг дарга зээл олгох шийдвэр гаргана.

4.6. Сумын Засаг дарга төсөл хэрэгжүүлэгч иргэн, хуулийн этгээдтэй зээлийн болон барьцааны гэрээ байгуулна. Гэрээ байгуулснаас хойш ажлын 7 хоногийн дотор зээлийн хөрөнгийг төсөл хэрэгжүүлэгч иргэн, хуулийн этгээдийн дансанд шилжүүлнэ.

4.7. Иргэн, хуулийн этгээд авсан зээл, зээлийн хүүг гэрээнд заасан хугацаанд сангийн дансанд буцаан төлнө.

4.8. Сумын Засаг дарга зээлдэгчийн талаарх дараах баримт бичгийг эх хувиар нь баримтжуулан хадгална:

4.8.1. зээлдэгчийн анкет;

4.8.2. зээл олгохыг хүссэн өргөдөл;

4.8.3. оршин суугаа газрын тодорхойлолт;

4.8.4. төслийн баримт бичиг;

4.8.5. энэ журмын 3.3.3-т заасан зөвлөлийн хурлын тэмдэглэл;

4.8.6. зээлийн болон барьцааны гэрээ;

4.8.7. барьцаа хөрөнгийн үнэлгээний жагсаалт, барьцаалсан үнэ, барьцаалсан эд хөрөнгийн гэрчилгээг эх хувиар хавсаргах;

4.8.8. зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарь;

4.8.9. энэ журмын 4.2, 4.3-т заасан шаардлага, шалгуурыг хангасан эсэхийг баталгаажуулсан баримт бичиг.

4.9. Сумын Засаг дарга энэ журмын 4.9-д зааснаас гадна төслийн хэрэгжилтийн явц, үр дүнгийн талаарх бусад мэдээллийг тухай бүр баримтжуулан хадгална.

Тав. Сангийн үйл ажиллагааг тайлагнах,
хяналт тавих

5.1. Сангийн үйл ажиллагаа нийтэд ил тод, нээлттэй байна. Сангийн хөрөнгийн зарцуулалт, ашиглалт, эргэн төлөлт, тайлагналтад тухайн сумын иргэд хяналт тавих бөгөөд шаардлагатай тохиолдолд мэргэжлийн байгууллагаар хөндлөнгийн хяналт шалгалт хийлгэж болно.

5.2. Сангийн үйл ажиллагаанд хийсэн хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчил, дутагдлыг сумын Засаг дарга хариуцан арилгана.

5.3. Энэ журмын 3.3.2-т заасан зөвлөл сангийн хөрөнгийн зарцуулалт, зээлийн ашиглалт, эргэн төлөлтөд хяналт тавихдаа дараах эрх, үүргийг хэрэгжүүлнэ:

5.3.1. зээл авсан иргэн, хуулийн этгээдийн үйл ажиллагааны үр дүнгийн тайлан, санхүүгийн буюу мөнгөн гүйлгээ, зээлийн эргэн төлөлтийн тайланг гаргуулан авах;

5.3.2. сангийн үйл ажиллагаанд улирал бүр хяналт шалгалт хийж, дүнг тухайн сумын нийт иргэдэд мэдээлж, иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын хуралдаанаар хэлэлцүүлэх;

5.3.3. аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан нэгжийн хамт жилд нэгээс доошгүй удаа сангийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийж, дүнг аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал болон жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад тухай бүр хүргүүлэх.

5.4. Сумдын Засаг дарга сангийн орлого, зарлагын гүйцэтгэлийн тайланг улирал болон жилээр гаргаж, улирлын тайланг дараа улирлын эхний сарын 10-ны өдрийн дотор, жилийн тайланг дараа оны 1 дүгээр сарын 20-ны өдрийн дотор тухайн аймгийн Засаг даргад хүргүүлнэ.

5.5. Аймгийн Засаг дарга энэ журмын 5.4-т заасан сангийн орлого, зарлагын гүйцэтгэлийн улирлын болон жилийн тайланг нэгтгэн, улирлын тайланг дараа улирлын эхний сарын 20-ны өдрийн дотор, жилийн тайланг дараа оны 2 дугаар сарын 10-ны өдрийн дотор жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ.

5.6. Жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага энэ журмын 5.5-д заасан тайланг нэгтгэн, мөн журмын 5.8-д заасан аудитын дүгнэлтийн хамт тухайн жилийн I улиралд багтаан Засгийн газарт танилцуулна.

5.7. Аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан нэгж сангийн үйл ажиллагаа, орлого, зарлагын гүйцэтгэлд жил бүр хөндлөнгийн аудит хийлгэж, аудитын дүгнэлтийг тухайн аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаар хэлэлцүүлнэ.

Засгийн газрын 2016 оны 276 дугаар
          тогтоолын хавсралт

ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ ДЭМЖИХ САНГААС ЖИЖИГ ЗЭЭЛ
ОЛГОХ, ТҮҮНД БАТЛАН ДААЛТ ГАРГАХ, ХҮҮГ НӨХӨН ТӨЛӨХ,
САНХҮҮГИЙН ДЭМЖЛЭГ ҮЗҮҮЛЭХ ЖУРАМ

Нэг. Ерөнхий зүйл

1.1. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуулийн 12.2, 12.4, 12.6, 12.8.4, 12.9-т заасны дагуу иргэн, аж ахуйн нэгжид жижиг зээл олгох, зээлд батлан даалт гаргах, зээлийн хүүг нөхөн төлөх болон бусад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад энэ журмын зорилго оршино.

1.2. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас жижиг зээл, санхүүгийн дэмжлэг олгох, зээлийн хүүгийн төлбөрийг нөхөн төлөх, зээлд батлан даалт гаргах үйл ажиллагаа нь өрхийн болон хувиараа хөдөлмөр эрхлэх, хоршоо, нөхөрлөл байгуулах, бичил аж ахуй эрхлэх, өргөтгөх, ажлын байр шинээр бий болгох, хадгалах боломжийг бүрдүүлэхэд чиглэнэ.

Хоёр. Жижиг зээл олгох

2.1. Жижиг зээлийг бичил үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгч иргэн, аж ахуйн нэгжид олгоно. 

Иргэн бусадтай хамтран нөхөрлөл, хоршоо, 8-10 гишүүнтэй бүлэг байгуулж аж ахуй эрхлэх санаачилгыг дэмжиж болно.

2.2. Энэ журмын 2.1-д заасан иргэдийн бүлэг жижиг зээл олгох, зээлд батлан даалт гаргах үйл ажиллагаанд бүлгийн гишүүдийн хурлаас томилсон эрх бүхий төлөөлөгчөөр дамжуулан оролцоно.

2.3. Иргэн, аж ахуйн нэгж жижиг зээл хүссэн өргөдлөө холбогдох төслийн хамт аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллага, сумын хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан ажилтанд хүргүүлнэ. Төсөл нь дараах шаардлагыг хангасан байх бөгөөд төслийг сонгон шалгаруулах удирдамжийг хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална. /Энэ заалтын 2 дахь өгүүлбэрийг Засгийн газрын 2018 оны 70 дугаар тогтоолоор өөрчлөн найруулсан/

2.3.1. хүрэх үр дүн, зорилт тодорхой байх;

2.3.2. ажиллах хүч, техник, тоног төхөөрөмжийн нөөц, боломж болон үйл ажиллагаа явуулах ажлын байр, орчныг сайтар тооцсон байх;

2.3.3. төслийн хүрээнд орон нутгийн онцлог, давуу талд түшиглэн өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэл эрхлэхээр төлөвлөсөн байх;

2.3.4. зээлийн мөнгөн дүнгийн 40 болон түүнээс дээш хувьд хүрэлцэхүйц барьцаа хөрөнгөтэй байх;

2.3.5. төслийн хүрээнд байнгын ажлын байр бий болгож, цаашид хадгалах боломжтой байх.

2.4. Аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллага, сумын хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан ажилтан нь иргэн, аж ахуйн нэгжийн зээл хүссэн өргөдлийг судалж, энэ журмын 2.3-т заасан шаардлагыг хангасан тохиолдолд зээл олгох саналаа тодорхойлолтын хамт банкинд хүргүүлнэ.

2.5. Банкнаас жижиг зээл олгох шийдвэр гарсны дараа аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллага, сумын хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан ажилтан зээлдэгчтэй ажлын байр бий болгох, өргөтгөх, тогтвортой хадгалах талаар гэрээ байгуулж, зээлдэгчийн санхүүгийн боловсрол, мэдлэгийг дээшлүүлэх сургалт, уулзалтыг зохион байгуулах бөгөөд бизнес, аж ахуйн үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүлж ажиллана.

2.6. Жижиг зээл олгох банкийг хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага сонгон шалгаруулах бөгөөд шалгарсан банктай гэрээ байгуулж, тухайн жилд төсөвлөсөн зээл, зээлийн батлан даалтын хөрөнгийг дансанд нь байршуулна. Жижиг зээл олгох банкинд тавих шаардлага, түүнийг сонгон шалгаруулах удирдамж, банктай байгуулах гэрээний загвар, жижиг зээлийн санхүүжилтийг аймаг, дүүрэгт хуваарилах аргачлалыг хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална. /Энэ заалтад Засгийн газрын 2018 оны 70 дугаар тогтоолоор 2 дахь өгүүлбэрийг нэмсэн/

Гэрээнд зээлийн хөрөнгийг банкны дансанд байршуулах болон зээл олгох нөхцөл, зээлийн хөрөнгийн үлдэгдлийг эргүүлэн татах хугацаа, хариуцлагыг тодорхой заана.

2.7. Жижиг зээл олгох банк дараах нөхцөлийг хангасан байна:

  2.7.1. Монголбанкнаас тогтоосон зохистой харьцааны шалгуур үзүүлэлтүүд, заавал байлгах нөөцийн шаардлагыг сүүлийн 10 сард хангасан байх бөгөөд энэ талаар Монголбанкны дүгнэлтийг хавсаргасан байна;

  2.7.2. зээлийн үйл ажиллагаатай холбоотой аливаа эрсдэлийг Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангийн өмнө хариуцах баталгаа гаргасан байх;

  2.7.3. жижиг зээлийн хүүгийн хэмжээ тухайн банкны зээлийн хүүгийн доод түвшингээс бага байх бөгөөд гэрээний туршид банкны олгож байгаа хүүгийн доод түвшингээс доогуур байх;

  2.7.4. энэ журмын 2.6-д заасан сонгон шалгаруулалтын үеэр тавьсан бусад шаардлагыг хангасан байх.

2.8. Банкинд байршуулсан зээлийн хөрөнгөд аливаа хүү, төлбөр төлөхгүй. /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2017 оны 64-р тогтоолоор хүчингүй болсонд тооцсон/

2.9. Банк иргэн, аж ахуйн нэгжийн зээл авах болон зээлийн батлан даалтад хамрагдах хүсэлтийг ажлын 5 хоногт багтаан судалж шийдвэрлэнэ.

2.10.  Жижиг зээлийг 24 сарын хугацаатай олгох бөгөөд үндсэн зээлээс чөлөөлөх  хугацаа 6 сар хүртэл байна.

2.11. Жижиг зээлийн хэмжээ иргэнд 10.0 сая хүртэл, иргэдийн бүлэгт нэг гишүүнд 2.0 сая хүртэл, аж ахуйн нэгжид 20.0 сая хүртэл төгрөг байна.

2.12.  Зээлийг хуваарийн дагуу төлж, зориулалтын дагуу зарцуулсан, үйл ажиллагаа нь тогтворжиж, гэрээнд заасны дагуу ажлын байр шинээр бий болгож тогтвортой хадгалсан, ажилчдаа нийгмийн даатгалд даатгуулсан зээлдэгч Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас дахин  зээл  авах  тохиолдолд  зээлийн  хугацааг  36 сар, үндсэн зээлээс чөлөөлөх хугацааг 12 сар хүртэл болгон нэмэгдүүлж, зээлийн хүүд    хөнгөлөлт үзүүлнэ. 

Зээлийн хүүгийн хөнгөлөлтийн хэмжээг хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага жижиг зээл олгох банктай тохирч, энэ журмын 2.6-д заасан гэрээнд тусгана.

2.13.  Зээлийн хөрөнгөөр өртөг шингэсэн үйлдвэрлэл эрхэлж, нэмүү өртгийн сүлжээнд хамрагдсан зээлдэгч Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас дахин зээл авах тохиолдолд зээлийн хэмжээг 2 дахин нэмэгдүүлж болно.

2.14.  Хугацаа хэтэрсэн зээлийн үлдэгдэлтэй бөгөөд зээлээ төлж дууссан боловч ашиглалтын явцад зээлийг зориулалтын бусаар ашигласан нь тогтоогдсон тохиолдолд тухайн зээлдэгчийн Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас дахин жижиг зээл авах эрхийг 36 сар хүртэл хугацаагаар хязгаарлана. 

Гурав. Зээлд батлан даалт гаргах

3.1. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуулийн 12.2-т заасан малчин, бичил үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгч, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч болон нөхөрлөл, хоршоо байгуулах иргэнийг дэмжих зориулалтаар олгосон жижиг зээлд батлан даалт гаргана.

3.2. Энэ журмын 3.1-д заасан батлан даалтыг банкны зээл олгох бусад шалгуур үзүүлэлтийг хангасан ч барьцаа хөрөнгийн дутагдалтай иргэн, аж ахуй нэгжийн авч байгаа жижиг зээлд гаргах бөгөөд нэг зээлдэгчид гаргах батлан даалтын хэмжээ олгох зээлийн 60 хүртэлх хувьтай тэнцүү байна.  

3.3. Зээлийн батлан даалтын хөрөнгийг дараах эх үүсвэрээс бүрдүүлнэ: 

3.3.1. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангийн хөрөнгө;

3.3.2. гадаад, дотоодын зээл, тусламж, төсөл, хөтөлбөрийн хөрөнгө; 

3.3.3. бусад. 

3.4. Зээлд батлан даалт гаргах нөхцөл, талуудын эрх, үүрэг, хариуцлага, батлан даалтын төлбөр төлөх, батлан даалтыг түдгэлзүүлэх, зогсоох, хяналт тавих, тайлагнахтай холбогдсон харилцааг “Батлан даалтын гэрээ”-нд тусган хэрэгжүүлнэ. 
“Батлан даалтын гэрээ”-ний загварыг хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага батална. 

Дөрөв. Зээлийн хүүг нөхөн төлөх

4.1. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуулийн 12.4-т заасан ажил олоход хүндрэлтэй иргэн материал, түүхий эд, үр, бордоо, мал, тэжээвэр амьтан, тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл худалдан авахад зориулж жижиг зээл авсан бол хүүгийн төлбөрийг Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас нөхөн төлөх бөгөөд ийнхүү төлөхдөө иргэний хүсэлт, зээлийн гэрээ, зээл, зээлийн хүүгийн төлбөрийг банкинд төлсөн баримт болон санхүүгийн бусад баримтыг үндэслэнэ.

4.2. Энэ журмын 4.1-д заасан иргэний хүсэлтийг мөн журмын 2.9-т заасан хугацаанд судалж шийдвэрлэнэ.

4.3. Аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллага (сан) энэ журмын 4.1-д заасан зээлийн хүүгийн төлбөрийн тухайн жилд ногдох хэсгийг жил бүрийн эхний улиралд багтаан зээлдэгчид нөхөн төлнө.

Тав. Санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх

5.1. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуулийн 6.3.7, 28.8.2-т заасны дагуу Засгийн газар болон Хөдөлмөр эрхлэлтийн үндэсний зөвлөлөөс баталсан төсөл, хөтөлбөрийн хүрээнд Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас санхүүгийн дэмжлэг олгоно.

5.2. Энэ журмын 5.1-д заасан санхүүгийн дэмжлэгийн төрөл, хэмжээ, нөхцөл, шаардлагыг тухайн төсөл, хөтөлбөрт, санхүүгийн дэмжлэгийн эргэн төлөх хуваарийг төсөл, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх гэрээнд тус тус тусгана.

5.3. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуулийн 12.1-д заасан малчин, бичил үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгч, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч болон нөхөрлөл, хоршоо байгуулах иргэнд ганцаараа болон бусадтай хамтран аж ахуй эрхэлхэд зориулж үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэгийн хэмжээ нэг төсөлд 5.0 сая хүртэл төгрөг байх бөгөөд зорилтот бүлгүүдийн онцлогт тохируулж эргэн төлөлтийн хэмжээг 50-иас дээш хувь байхаар Хөдөлмөр эрхлэлтийн үндэсний зөвлөлөөс хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээний хүрээнд тогтоон хэрэгжүүлнэ. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2017 оны 64-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/ 

5.4. Хүн амын зорилтот бүлгийн иргэдэд олгох санхүүгийн дэмжлэг нь хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хөтөлбөр, төсөлд заасны дагуу санхүүгийн дэмжлэг үзүүлсэн 6 дахь сараас эхэлж 48 хүртэлх сарын хугацаанд сар бүр эргэн төлөх нөхцөлтэй байна. /Энэ заалтад Засгийн газрын 2017 оны 64 дүгээр тогтоол, Засгийн газрын 70 дугаар тогтоолоор тус тус өөрчлөлт орсон/

5.5. Энэ журмын 5.3-т заасан этгээдийн санхүүгийн дэмжлэгт дахин хамрагдах хугацаа 24 ба түүнээс дээш сарын дараа байх бөгөөд дараах шаардлагыг хангасан байна:

5.5.1. гэрээний хугацаа бүрэн дууссан байх;

5.5.2. санхүүгийн дэмжлэгийн үр дүнг тооцсон байх;

5.5.3. санхүүгийн дэмжлэгийн хөрөнгийг зориулалтын дагуу бүрэн зарцуулсан болон эргэн төлөлтийг төлж барагдуулсан байх.

5.6. Энэ журмын 5.3-т заасан этгээдийн санхүүгийн дэмжлэгт хамрагдах хүсэлтийг мөн журмын 2.9-т заасан хугацаанд судалж шийдвэрлэнэ.

Зургаа. Хяналт тавих, тайлагнах

6.1. Энэ журамд заасны дагуу жижиг зээл олгосон, батлан даалт гаргасан, хүүг нөхөн төлсөн болон санхүүгийн дэмжлэг үзүүлсэн талаарх мэдээллийг Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуулийн 17.1-д заасан хөдөлмөр эрхлэлтийн бүртгэл, мэдээллийн нэгдсэн санд тухай бүр бүртгүүлж, мэдээллийн сан үүсгэнэ. Бүртгэлийн маягтыг хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага батална.

6.2. Аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллага энэ журмын 6.1-д заасан мэдээллийн санд тулгуурлан сар бүр тайлан бэлтгэж дараа сарын 3-ны  өдрийн дотор хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад, хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага нь нэгтгэн мөн сарын 10-ны дотор хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ. Тайлангийн маягтыг хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага батална. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2017 оны 64-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/

6.3. Энэ журмын 6.1, 6.2 дахь заалтын хүрээнд банк аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллага, сумын хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан ажилтныг тогтоосон хугацаанд мэдээллээр тогтмол хангаж, хамтарч ажиллана.

6.4. Аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллага, сумын хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан ажилтан улирал тутам нийт зээлдэгчийг хамруулан зээлийг зориулалтын дагуу зарцуулж байгаа эсэхэд хяналт, шалгалт хийнэ. Хяналт, шалгалтын дүнг тухай бүр хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад, хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага нь нэгтгэн хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2017 оны 64-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/

6.5. Аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллага, сумын хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан ажилтан банкны жижиг зээл олгох, зээлд батлан даалт гаргах, хүүг нөхөн төлөх үйл ажиллагааны гүйцэтгэл болон банкинд  Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас байршуулсан хөрөнгийн зарцуулалтад улирал тутам хяналт тавьж ажиллана. Хяналтын тайлан, дүгнэлтийг хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад, хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага нь нэгтгэн хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад тухай бүр хүргүүлнэ. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2017 оны 64-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/

6.6. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас жижиг зээл олгох, батлан даалт гаргах, хүүг нөхөн төлөх болон санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх үйл ажиллагааны хэрэгжилтэд хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв болон төрийн захиргааны байгууллага, хөдөлмөр эрхлэлтийн Үндэсний зөвлөл болон аймаг, дүүргийн салбар зөвлөл хяналт тавьж ажиллана. Шаардлагатай тохиолдолд уг үйл ажиллагаанд мэргэжлийн байгууллагаар хяналт, шалгалт хийлгэж болно. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2017 оны 64-р тогтоолоор нэмэлт орсон/

6.7. Энэ журмын 6.4-6.6-д заасан хяналт, шалгалтаар илэрсэн зөрчил, дутагдлыг арилгах үүргийг гэрээ байгуулсан талууд хариуцна.

6.8. Жижиг зээл, санхүүгийн дэмжлэгийг зориулалтын дагуу зарцуулаагүй, гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй нь хяналт, шалгалтаар тогтоогдсон бол хөрөнгийг буруутай этгээдээр нөхөн төлүүлнэ.

6.9. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангийн хөрөнгийг хууль бусаар ашигласан гэж буруутай этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ.

---o0o---

Засгийн газрын 2016 оны 138 дугаар
                                                                тогтоолын 2 дугаар хавсралт 

БОДЛОГЫН ЗЭЭЛ ОЛГОХ САЛБАРЫН ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ЧИГЛЭЛ

1. Мал аж ахуйн салбар;

2. Газар тариалангийн салбар;

3. Худалдаа, нийтийн хоолны салбар;

4. Ноос, ноолуурын үйлдвэрлэл;

5. Арьс ширний үйлдвэрлэл;

6. Оёдлын үйлдвэрлэл;

7. Хүнсний бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл;

8. Сав, баглаа боодол, хаяг шошгоны үйлдвэрлэл;

9. Мод, модон бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл;

10. Хэвлэлийн үйлдвэрлэл;

11. Зоорь, агуулах;

12. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн үйлдвэрлэл;

13. Өндөр технологи, инновацийн үйлдвэрлэл (мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэл, нано технологийн үйлдвэрлэл зэрэг);

14. Дахин боловсруулах үйлдвэр;

15. Барилгын материалын үйлдвэрлэл.

-оОо-




 

Засгийн газрын 2015 оны 336  дугаар
                                      тогтоолын хавсралт

ДОТООДЫН ҮЙЛДВЭРЭЭС ХУДАЛДАН АВАХ ЧАНАР,
СТАНДАРТЫН ШААРДЛАГА ХАНГАСАН
БАРААНЫ ЖАГСААЛТ

1. Бүх төрлийн хэвлэмэл бүтээгдэхүүн:
1.1. Ном, товхимол, газрын зураг, ухуулга сурталчилгааны хуудас болон тэдгээртэй төстэй хэвлэмэл материал;
1.2. Сонин, сэтгүүл болон тогтмол хэвлэл;
1.3. Ном, зургийн буюу будах зориулалттай хүүхдийн ном;
1.4. Хэвлэмэл буюу зурагтай ил захидал, баярын мэндчилгээ, зарлал, мэдээлэл бүхий хэвлэмэл хуудас;
1.5. Бүх төрлийн хэвлэмэл хуанли;
1.6. Сурах бичиг, сургалтын болон төсвийн байгууллагын бүх төрлийн хэвлүүлэх материал.

2. Савхин бүтээгдэхүүн:
2.1. Савхин гутал;
2.2. Тусгай зориулалтын гутал;
2.3. Цүнх;
2.4. Бээлий, бүс, тэлээ;
2.5. Бэлэг дурсгалын зүйл;
2.6. Савхин дээл, хувцас.

3. Эсгий, эсгий бүтээгдэхүүн:
3.1. Эсгий гутал ;
3.2. Дулаалгын материал;
3.3. Гэрийн эсгий;
3.4. Ширмэл болон эсгий гудас;
3.5. Бусад эсгий бүтээгдэхүүн.

4. Оёмол бүтээгдэхүүн:
4.1. Төрийн далбаа;
4.2. Төрийн албан хаагчдын дүрэмт хувцас, ажлын хувцас;
4.3. Бүх төрлийн хөдөлмөр хамгааллын болон ердийн оёмол хувцас, малгай, бээлий;
4.4. Ерөнхий боловсролын сургуулийн суралцагчдын дүрэмт хувцас;
4.5. Бүх төрлийн цүнх, уут;
4.6. Оёмол гудас.

5. Үслэг хувцас:
5.1. Нэхий дээл;
5.2. Нэхий хантааз;
5.3. Гутал, бээлий.

6. Ноос, ноолууран бүтээгдэхүүн:
6.1. Нэхмэл, сүлжмэл, оёмол хөнжил;
6.2. Сүлжмэл, нэхмэл хувцас, малгай, ороолт;
6.3. Бэлэг дурсгалын зүйл;
6.4. Сарлагийн хөөвөр, тэмээний ноосон хувцас, хөнжил, оймс, улавч;
6.5. Хивс, хивсэн бүтээгдэхүүн, хивсэнцэр.

7. Мод, модон бүтээгдэхүүн:
7.1. Бүх төрлийн ширээ, сандал, тавилга;
7.2. Цул модон наамал хавтан;
7.3. Бүх төрлийн барилга, орон сууцны гадна, дотор хаалга;
7.4. Төрөл бүрийн өнгөлгөөтэй, шахмал хавтангаар үйлдвэрлэсэн тавилга;
7.5. Модон барилгын угсармал хийц.

8. Зам, барилгын материал:
8.1. Байгалийн гаралтай эрдсийн дулаалгын материал;
8.2. Ердийн керамик тоосго, бетон тоосго;
8.3. Шохой;
8.4. Арматур;
8.5. Керамзит, алевролит, перлитийн хөнгөн дүүргэгч;
8.6. Өнгөлгөөний замаска, засал чимэглэлийн хуурай хольц;
8.7. Галд тэсвэртэй дулаалгын хөөсөнцөр болон сэндвичэн хавтан;
8.8. Хуванцар хоолой, холбох хэрэгсэл;
8.9. Хөнгөн бетон гулдмай (даацын болон дулаан тусгаарлах);
8.10. Чулуун хөвөн;
8.11. Цемент, клинкер (чулуунцар);
8.12. Дотор ханын магнум гулдмай;
8.13. Төрөл бүрийн блок;
8.14. Инженерийн байгууламжийн зориулалттай угсармал хийц хэрэгсэл;
8.15. Тааз, дээврийн төмөр бетон бүтээц, хийц хэрэгсэл;
8.16. Барилгын хана, төмөр бетон бүтээц, хийц хэрэгсэл;
8.17. Шат, гишгүүр, цонхны тавцан;
8.18. Хуванцар болон модон цонх, хаалга болон тэдгээрийн хүрээ;
8.19. Гадна, дотно тохижилтын чулуун болон бетон хийц;
8.20. Хүчитгэсэн болон хүчитгээгүй төмөр бетон бүтээгдэхүүн;
8.21. Ханын болон шалны чулуун хавтан;
8.22. Зам, талбайн хавтан, хашлага;
8.23. Төмөр замын дэр бетон;
8.24. Авто замын битум.

9. Төмөр хийц, бүтээгдэхүүн:
9.1. Стандарт болон стандарт бус ган хийц;
9.2. Инженерийн байгууламжийн төмөр бетон бүтээц, хийц хэсэглэл;
9.3. Цамхаг, торлосон шураг;
9.4. Ган бөмбөлөг;
9.5. Ширэм болон гангаар хийсэн угсармал хийц, хэсэглэл;

9.6. Цэвэр, бохир усны салбар шугамын худгийн таглаа;
9.7. Нийтийн тээврийн том оврын автобус, троллейбус.

10. Хүнсний бүтээгдэхүүн:
10.1. Мах, махан бүтээгдэхүүн, дайвар бүтээгдэхүүн;
10.2. Загас, загасан бүтээгдэхүүн;
10.3. Хагас боловсруулсан хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүн;
10.4. Вакуум савлагаатай ногоо, жимс;
10.5. Нөөшилсөн ногоо, чанамал, компот, хүүхдийн тэжээл;
10.6. Төрөл бүрийн жигнэмэг, өрмөнцөр;
10.7. Чацарганы тос, бүтээгдэхүүн;
10.8. Савласан цэвэр ус, эрдэст ус, рашаан;
10.9. Сүү, тараг, цөцгийн тос, бяслаг, хүүхдийн сүүн тэжээл, зайрмаг, казейн, аарц, ааруул, шар тос, зөөхий;
10.10. Гоймон, пүнтүүз, хэрчсэн гурил;
10.11. Зөгийн бал;
10.12. Гурил, гурилан бүтээгдэхүүн, үр тарианы нэвс;
10.13. Тосны ургамал (рапс, наранцэцэг);
10.14. Төмс, хүнсний ногоо;
10.15. Таримал, ургамлын үр, үрслэг, суулгац;
10.16. Малын тэжээл, өвс, хадлан;
10.17. Ургамлын гаралтай тос, шахдас;
10.18. Малын гаралтай тос;
10.19. Давс, хужир;
10.20. Өндөг;
10.21. Цай;
10.22. Бага насны хүүхдийн савлаж бэлтгэсэн нэмэгдэл хоол.

11. Сав, баглаа боодлын бүтээгдэхүүн:
11.1. Бэлэг дурсгал болон бусад төрлийн хэрэгцээний сав баглаа, боодол;
11.2. Хүнд даацын шуудай;
11.3. Ус, ундааны хуванцар сав;
11.4. Хүнсний зориулалтын болон нэг удаагийн сав, баглаа боодол, уут;
11.5. Хогны уут, сав, таглаа.

12. Бусад:
12.1. Гүний худгийн хоолой (хуванцар);
12.2. Органик болон эрдэс бордоо;
12.3. Ургамал хамгааллын бодис;
12.4. Цэвэрлэгээ, үйлчилгээ, ариун цэврийн зориулалттай материалууд (00-ийн цаас, угаалгын нунтаг, саван);
12.5. Эм;
12.6. Малын эм, био бэлдмэл;
12.7. Нэг удаагийн тариур, амны хаалт, халаат, малгай, улавч.

---oОо---
 

Хавсралт 3
ТЕНДЕРТ ОРОЛЦОГЧИД ДАВУУ ЭРХ ОЛГОХ АРГАЧЛАЛ

Нийтлэг зүйл

1.Захиалагч тендерт оролцогчид давуу эрх олгохдоо "Төрийн болон орон нуттийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай" хууль/цаашид хууль гэх/-ийн 10 дугаар зүйлд нийцүүлэн тендерийн урилга болон тендерийн баримт бичигт урьдчилан тусгасны үндсэн дээр энэхүү аргачлалыг мөрдөнө.

2.Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхтэй нөхцөлөөр зарлагдаж буй нээлттэй тендер шалгаруулалтын үед хуулийн 10.2 дахь хэсэгт заасан давуу эрхийг дараах этгээдэд олгоно.

а) Бараа нийлүүлэх тендер шалгаруулалтын үед хуулийн 10.1.1-т заасан нөхцөлийг хангаж буй этгээд;

б) Ажил гүйцэтгэх тендер шалгаруулалтын үед хуулийн 10.1.2-т заасан нөхцөлийг хангаж буй этгээд;

3.Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй нээлттэй тендер шалгаруулалтын үед хуулийн 10.2 дахь хэсэгт заасан давуу эрхийг дараах этгээдэд олгоно.

а) Бараа нийлүүлэх тендер шалгаруулалтын үед

(i) хуулийн 10.1.1-т заасан нөхцөлийг хангаж буй этгээд; эсвэл

(ii) хуулийн 10.1.3-т заасны дагуу нийлүүлэх барааны өртөгийн 30 буюу түүнээс дээш хувь нь захиалагчийн оршдог орон нутагт бий болсон бараа нийлүүлэх этгээд;

б) Ажил гүйцэтгэх тендер шалгаруулалтын үед хуулийн 10.1.4-т заасны дагуу ажиллах хүчний 30 буюу түүнээс дээш хувийг захиалагчийн оршдог орон нутгаас авахаар санал болгосон этгээд;

4.Тендерт оролцогч нь энэ аргачлалын 1-д заасан нөхцлийн дагуу давуу эрх эдлэх хүсэлтэй бол бараа нийлүүлэлтийн тендер шалгаруулалтын үед аргачлалын 2.а, эсвэл З.а нөхцөлийг, ажил гүйцэтгэх тендер шалгаруулалтын үед аргачлалын 2.б, эсвэл З.б нөхцөлийг хангаж буйг нотлох баримт, холбогдох мэдээллийг тендерийн саналын бүрэлдэхүүн хэсэг болгон хамт ирүүлнэ.

5.Давуу эрх эдлэх шалгуурыг хангаж буй эсэхийг Захиалагч хуулийн 10.4 дэх хэсэгт заасны дагуу тендерийн баримт бичигт урьдчилан заасан нотлох баримтад үндэслэн тогтооно.

Монгол Улсын гарал үүсэлтэй бараанд давуу эрх олгох

6.Бараа нийлүүлэх тендер шалгаруулалтын үед Монгол Улсын гарал үүсэлтэй бараа санал болгосон тендерийн үнийг бусад гарал үүсэлтэй бараа санал болгосон тендерийн үнэтэй харьцуулахад 10 хувийн давуу эрх олгохдоо уг барааг бэлтгэн нийлүүлэгч, үйлдвэрлэгч нь аль улсын иргэн, хуулийн этгээд болохыг харгалзахгүй.

7.Давуу эрхийн зөрүүг үнэлгээнд тооцохдоо дор дурдсан аргачлалыг мөрдөнө. 7.1.Шаардлагад нийцсэн тендерүүдийг дараахь байдлаар гурав ангилна:

а) А ангилал–Монгол Улсын гарал үүсэлтэй бараа санал болгосон тендер (Монгол Улсын гарал үүсэлтэй бараа болохыг тендерт оролцогч нотлон харуулах үүрэгтэй);

б) Б ангилал–Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр байгаа импортын бараа санал болгосон тендер;

в) С ангилал–Импортоор оруулж ирэх бараа санал болгосон тендер.

7.2.А ангиллын тендерийн үнэ нь санал болгосон ЕХW' үнэ (дотоодын зах зээлээс худалдан авсан, эсхүл импортоор оруулж ирсэн үндсэн материал, эд ангид төлсөн буюу төлөх албан татварын дүнг оруулна) дээр эцсийн хэрэглэгчид ногдуулдаг нэмэгдсэн өртгийн албан татвар болон түүнтэй адилтгах бусад албан татварын дүнг тооцсон байна. Б ангиллын тендерийн үнэд урьд төлсөн гааль, нөат болон тэдгээртэй адилтгах бусад албан татварууд тооцогдсан байна. С ангиллын тендерийн үнэд санал болгосон СIF¹, эсвэл СIР¹ үнэ дээр гаалийн татвар болон импортын бусад татварууд болон эцсийн хэрэглэгчид ногдуулдаг нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг тооцсон байна.

7.3.Эхний шатанд ангилал тус бүрийн доторхи үнэлэгдсэн тендерүүдийг харьцуулан хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийг ангилал бүрээр гаргана. Ангилал тус бүрийн хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерүүдийг хооронд нь харьцуулсны үр дүнд А ангиллын тендер хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер бол тус тендерийг ирүүлсэн тендерт оролцогчид гэрээ байгуулах эрх олгоно.

7.4.Хэрэв энэ зааврын 7.3-д заасны дагуу хооронд нь харьцуулсны үр дүнд С болон Б ангиллын тендер хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер бол А ангиллын тендерийн үнээс эцсийн хэрэглэгчид ногдуулдаг нэмүү өртөгийн албан татвар болон адилтгах бусад татварыг хассаны дараа Монгол улсын гарал үүсэлтэй барааны хэсгийн үнийг 10 хувиар хийсвэрээр тооцож гарсан дүнг А ангиллын үндсэн тендерийн үнээс хасаж тооцох. Ийнхүү тооцсон А ангиллын тендерийн дүн нь Б болон С ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендертэй харьцуулна. Ийнхүү харьцуулахад А ангиллын тендер хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер бол түүнд гэрээ байгуулах эрх олгоно, эсрэг тохиолдолд С, эсвэл Б ангиллын энэ журмын 8.3-д заасны дагуу хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерт гэрээ байгуулах эрх олгоно.

7.5.Барааг бэлтгэн нийлүүлж угсрах болон түлхүүр гардуулах гэрээний үед давуу эрхийн зөрүү нь барааны багцад бүхэлд нь бус зөвхөн уг багцад орсон Монгол Улсын гарал үүсэлтэй бараанд хамаарна. Импортоор оруулж ирэх тоног төхөөрөмжид СIР юм уу СIР үнэ, дотоодоос санал болгох тоног төхөөрөмжид ЕХW үнэ (нэмэгдсэн өртгийн болон бусад адилтгах татварын дүнг үл тооцсон) ирүүлэх ба зураг төсөл, ажил, угсралт, хяналт зэрэг бусад бүх нэр төрлийн үнийг тусад нь ирүүлнэ. Тендерүүдийг энэ тохиолдолд А, Б, С гэж ангилахгүй. Тендерүүдийг хооронд нь харьцуулах зорилгоор тендер тус бүрийн монгол улсын гарал үүсэлтэй барааны ЕХW үнийг 10 хувиар бууруулна. Тус багцад орсон холбогдох ажил, үйлчилгээнд давуу эрхийн зөрүү тооцохгүй.

Дотоодын гүйцэтгэгчид давуу эрх олгох

8.Ажил гүйцэтгэх тендер шалгаруулалтын үед хуулийн 10.1.2-т заасан этгээд /цаашид "Дотоодын гүйцэтгэгч" гэх/-эд хуулийн 10.2-т заасан давуу эрх олгохдоо дараах аргачлалыг мөрдөнө.

9.Тухайн тендер шалгаруулалтад дотоодын болон гадаадын гүйцэтгэгчид нь талуудын эрх, үүрэг, хариуцлагыг нарийвчлан тусгасан гэрээний үндсэн дээр түншлэл байгуулан оролцож болно. Энэхүү түншлэл нь дараахь шаардлагыг бүрэн хангасан тохиолдолд давуу эрх эдэлнэ:

а) Түншлэлийн дор хаяж нэг гишүүн нь хуулийн 10.1.2.а болон 10.1.2.б -д заасан шаардлагыг бие даан хангаж байх (энэ шаардлагыг хангаж буй гишүүдийг "дотоодын түнш (үүд)" гэх);

б) Дотоодын түнш (үүд) гэрээний үнийн дүнгийн 50-иас илүү хувийг ажил гүйцэтгэх гэрээний дагуу шууд захиран зарцуулах эрхтэйгээр төлбөр хүлээн авах, энэ талаарх нөхцөлийг түншлэлийн гэрээнд заасан байх;

в) Гэрээний үнийн 50 хувиас багагүй дүнтэй тэнцэх ажлыг дотоодын түнш (үүд) гүйцэтгэхээр тендерт тусгасан байх.

10. Ажлын гэрээний үед дотоодын гүйцэтгэгчид 7.5 хувийн давуу эрхийг дараах шаардлагыг баримтлан олгож болно:

10.1.Шаардлагад нийцсэн тендерүүдийг дараах байдлаар ангилна:

А ангилал – давуу эрхийн шалгуурыг хангасан дотоодын гүйцэтгэгчийн ирүүлсэн тендер;

Б ангилал – бусад гүйцэтгэгчийн ирүүлсэн тендер.

10.2.Эхний шатанд ангилал тус бүр дэх тендерүүдийг харьцуулан хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийг ангилал тус бүрээр гаргана. Ангилал тус бүрийн хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерүүдийг хооронд нь харьцуулсны үр дүнд А ангиллын тендер хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер бол тус тендерийг ирүүлсэн тендерт оролцогчид гэрээ байгуулах эрх олгоно.

10.3.Хэрэв 11.2-т хийсэн харьцуулалтын үр дүнд Б ангиллын тендер хамгийн сайн үнэлэгдэхээр бол харьцуулах зорилгоор А ангиллын тендерийн үнийг 7.5 хувиар хийсвэрээр бууруулсны үндсэн дээр Б ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендертэй дахин харьцуулна.

Харьцуулалтын үр дүнд дараах этгээдэд гэрээ байгуулах эрх олгоно. Үүнд:

а). Дахин харьцуулалтын үр дүнд 7.5 хувиар бууруулсан А ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийн үнэ Б ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийн үнээс бага байвал захиалагч А ангиллын тендер санал болгосон этгээдэд гэрээ байгуулах эрхийг олгох,

б). Б ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийн үнэ 7.5 хувиар бууруулсан А ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийн үнээс бага байвал захиалагч Б ангиллын тендер санал болгосон этгээдэд гэрээ байгуулах эрхийг олгох,

10.4.Давуу эрх эдлэхийг хүссэн гүйцэтгэгч хуулийн 10.1-д заасан шалгуурыг хангаж байгаагаа нотлох хангалттай баримт, мэдээллийг ирүүлэх үүрэгтэй.

Орон нутагт үйлдвэрлэгдсэн, бүтээгдсэн бараа нийлүүлэх тендерт давуу эрх олгох

12.Бараа нийлүүлэх дотоодын тендер шалгаруулалтын үед Захиалагчийн оршдог тухайн орон нутагт үйлдвэрлэгдсэн, бүтээгдсэн бараа санал болгосон тендерийн үнийг бусад бараа санал болгосон тендерийн үнэтэй харьцуулахад 10 хувийн давуу эрх олгох бол дараах аргачлалыг мөрдөнө.

12.1.Давуу эрхийн зөрүүг үнэлгээнд харгалзах зорилгоор шаардлагад нийцсэн тендерүүдийг дараахь байдлаар хоёр ангилна:

А ангилал: Орон нутагт үйлдвэрлэгдсэн, бүтээгдсэн бараа нийлүүлэхээр санал болгосон тендер (Тухайн барааны өртөгийн 50-иас багагүй хувь нь тухайн орон нутагт бий болсон гэдгийг тендерт оролцогч нотлох харуулах үүрэгтэй);

Б ангилал: А ангилалд ороогүй бусад бараа нийлүүлэхээр санал болгосон тендер;

12.2.Эхний шатанд ангилал тус бүрийн доторхи үнэлэгдсэн тендерүүдийг харьцуулан хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийг ангилал тус бүрээр гаргана.
Ангилал тус бүрийн хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерүүдийг хооронд нь харьцуулсны үр дүнд А ангиллын тендер хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер бол тус тендерийг ирүүлсэн тендерт оролцогчид гэрээ байгуулах эрх олгоно.

12.3. Хэрэв энэ зааврын 12.2-д заасны дагуу хооронд нь харьцуулсны үр дүнд Б ангиллын тендер хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер бол А ангиллын тендерийн орон нутагт үйлдвэрлэгдсэн, бүтээгдсэн барааны үнийг 10 хувиар хийсвэрээр бууруулан тухайн тендерийн үнийг тооцоолж Б ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендертэй харьцуулна. Ийнхүү харьцуулахад А ангиллын тендер хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер бол түүнд гэрээ байгуулах эрх олгоно, эсрэг тохиолдолд Б ангиллын энэ аргачлалын 12.2-д заасны дагуу хамгийн сайн үнэлэгдсэн гэж тогтоогдсон тендерт гэрээ байгуулах эрх олгоно.

Орон нутгаас ажиллах хүч авсан тендерт давуу эрх олгох

13.Ажил гүйцэтгэх тухай дотоодын тендер шалгаруулалтын үед энэ аргачлалын З.б-д заасан этгээдийн тендерийг үнэлэхдээ хуулийн 10.2-т заасан 7.5 хувийн давуу эрх олгох бол дараах аргачлалыг мөрдөнө.

13.1.Шаардлагад нийцсэн тендерүүдийг дараах байдлаар ангилна:

А ангилал: Энэ аргачлалын З.б-д заасан давуу эрхийн шалгуурыг хангасан гүйцэтгэгчийн ирүүлсэн тендер;

Б ангилал: бусад гүйцэтгэгчийн ирүүлсэн тендер.

13.2. Эхний шатанд ангилал тус бүр дэх тендерүүдийг харьцуулан хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийг ангилал тус бүрээр гаргана. Ангилал тус бүрийн хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерүүдийг хооронд нь харьцуулсны үр дүнд А ангиллын тендер хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер бол тус тендерийг ирүүлсэн тендерт оролцогчид гэрээ байгуулах эрх олгоно.

13.3.Хэрэв 13.2-т хийсэн харьцуулалтын үр дүнд Б ангиллын тендер хамгийн сайн үнэлэгдэхээр бол харьцуулах зорилгоор А ангиллын тендерийн үнийг 7.5 хувиар хийсвэрээр бууруулсны үндсэн дээр Б ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендертэй дахин харьцуулна.

Харьцуулалтын үр дүнд дараах этгээдэд гэрээ байгуулах эрх олгоно. Үүнд:

а). Харьцуулалтын үр дүнд 7.5 хувиар бууруулсан А ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийн үнэ Б ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийн үнээс бага байвал захиалагч А ангиллын тендер санал болгосон этгээдэд гэрээ байгуулах эрхийг олгох,

б). Б ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийн үнэ 7.5 хувиар бууруулсан А ангиллын хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийн үнээс бага байвал захиалагч Б ангиллын тендер санал болгосон этгээдэд гэрээ байгуулах эрхийг олгох,

13.4.Давуу эрх эдлэхийг хүссэн гүйцэтгэгч ажиллах хүчний талаархи дэлгэрэнгүй мэдээллийг ирүүлнэ. Энэ мэдээллийг дээрхи ангиллын дагуу тухайн гүйцэтгэгч буюу хэд хэдэн гүйцэтгэгч дотоодын давуу эрхийн шалгуурыг хангасан эсэхийг тогтооход ашиглана.

14.Тендерт оролцогч өөрийн тендерийг бусад оролцогчийн тендертэй харьцуулахад 7.5 хувийн давуу эрх эдлэх хүсэлтэй бол өөрийгөө энэ аргачлалын 3.б-д заасан нөхцөлийг хангасан гэдгийг нотлоход шаардлагатай бүх нотолгоог ирүүлэх үүрэгтэй.

15.Тухайн тендер шалгаруулалтад хэд хэдэн хуулийн этгээд түншлэл байгуулан оролцох тохиолдолд уг түншлэл нь дараахь шаардлагыг бүрэн хангасан тохиолдолд энэ аргачлалын 13-д заасны дагуу давуу эрх эдэлж болно:

а) Түншлэлийн дор хаяж нэг гишүүн нь тухайн орон нутагт бүртгэлтэй хуулийн этгээд байх бөгөөд энэ аргачлалын З.б-д заасан нөхцөлийг бие даан хангаж байх (энэ шаардлагыг хангаж буй гишүүдийг "орон нутгийн түнш (үүд)" гэх);

б) Орон нутгийн түнш (үүд) гэрээний үнийн дүнгийн 30-иас илүү хувийг ажил гүйцэтгэх гэрээний дагуу шууд захиран зарцуулах эрхтэйгээр төлбөр хүлээн авах, энэ талаарх нөхцөлийг түншлэлийн гэрээнд заасан байх;

в) Гэрээний үнийн 30 хувиас багагүй дүнтэй тэнцэх ажлыг орон нутгийн түнш (үүд) гүйцэтгэхээр тендерт тусгасан байх.

-----оОо----

Сангийн сайдын 2018 оны 03 дугаар сарын

30-ны өдрийн 58 дугаар

тушаалын хавсралт
 

ТЕНДЕРТ ОРОЛЦОГЧИД ДАВУУ

ЭРХ ОЛГОХ АРГАЧЛАЛ

Нэг. Нийтлэг зүйл

                 1.1.Энэхүү аргачлалын зорилго нь Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль /цаашид “хууль” гэх/-ийн дагуу тендерт оролцогчид давуу эрх олгохтой холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино.

                 1.2.Хуулийн 28 дугаар зүйлийн 28.7 дахь хэсэгт заасны дагуу шаардлагад нийцсэн тендерт давуу эрх тооцно.

                 1.3.Захиалагч тендерт оролцогчид давуу эрх олгохдоо энэхүү аргачлалыг мөрдөнө.

                 1.4.Захиалагч тендерийн баримт бичигт давуу эрх олгохоор заасан бол давуу эрх олгоход шаардлагатай нотлох баримт ирүүлэхийг заавал тусгана.

Хоёр. Бараа нийлүүлэх тендерт давуу эрх олгох

        2.1. Бараа нийлүүлэх тендер шалгаруулалтын үед хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.1.1 дахь заалтад заасан этгээдэд хуулийн 10.2 дахь хэсэгт заасан давуу эрх олгохдоо дор дурдсан аргачлалыг мөрдөнө.

2.1.1. Шаардлагад нийцсэн тендерүүдийг дараахь байдлаар хоёр ангилна:

а)  А ангилал – Монгол Улсын гарал үүсэлтэй бараа санал болгосон тендер (тендерт оролцогч Монгол Улсын гарал үүсэлтэй бараа болохыг нотлох баримт ирүүлсэн байна);

б)  Б ангилал – Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр байгаа импортын бараа санал болгосон тендер эсхүл импортоор оруулж ирэх бараа санал болгосон тендер.

        2.2. Бараа нийлүүлэх тендер шалгаруулалтын үед хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.1.3 дахь заалтад заасан этгээдэд хуулийн 10.2 дахь хэсэгт заасан давуу эрх олгохдоо дор дурдсан аргачлалыг мөрдөнө.

 2.2.1. Шаардлагад нийцсэн тендерүүдийг дараахь байдлаар хоёр ангилна:

а)  А ангилал - Орон нутагт үйлдвэрлэсэн бараа, материалыг хамгийн ихээр санал болгосон тендер (тендерт оролцогч тухайн орон нутагт үйлдвэрлэгдсэн бараа, материал болохыг нотлох баримт ирүүлсэн байна);

б) Б ангилал – Бусад

2.3. А ангиллын тендерүүдийн Монгол Улсын гарал үүсэлтэй барааны хэсгийн үнэ эсхүл орон нутагт үйлдвэрлэсэн бараа, материалыг санал болгосон барааны хэсгийн үнийг хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.2 дахь хэсэгт заасны дагуу 10 хувиар хийсвэрээр бууруулан Б ангиллын тендерүүдтэй харьцуулан үнэлнэ.

2.4.Энэхүү аргачлалын 2.3-т заасны дагуу харьцуулан үнэлэхэд А ангиллын тендерийн харьцуулах үнэ нь Б ангиллын үнээс бага байгаа тохиолдолд түүнд гэрээ байгуулах эрхийг олгоно.

Гурав. Ажил гүйцэтгэх тендерт давуу эрх олгох

3.1. Ажил гүйцэтгэх тендер шалгаруулалтын үед хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.1.2, 10.1.7 дахь заалтуудад заасан этгээд /цаашид “дотоодын гүйцэтгэгч” гэх/-д хуулийн 10.2 дахь хэсэгт заасан давуу эрх олгохдоо дор дурдсан аргачлалыг мөрдөнө.

3.1.1. Шаардлагад нийцсэн тендерүүдийг дараахь байдлаар гурав ангилна:

а)  А ангилал – Давуу эрхийн шалгуурыг хангасан дотоодын гүйцэтгэгчийн ирүүлсэн тендер (тендерт оролцогч дотоодын гүйцэтгэгч болох нотлох баримт ирүүлсэн байна);

б) Б ангилал – Хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.1.7 дэх хэсэгт заасан шалгуур хангасан дотоодын гүйцэтгэгчийн ирүүлсэн тендер;

в) В ангилал - Бусад гүйцэтгэгчийн ирүүлсэн тендер.

3.2.А болон Б ангиллын тендерүүдийн харьцуулах үнийг хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.2 дахь хэсэгт заасны дагуу 7.5 хувиар хийсвэрээр бууруулан В ангиллын тендерүүдтэй харьцуулан үнэлнэ.

3.3. Энэхүү аргачлалын 3.2-т заасны дагуу харьцуулан үнэлэхэд А болон Б ангиллын тендерийн харьцуулах үнэ нь В ангиллын үнээс бага байгаа тохиолдолд түүнд гэрээ байгуулах эрхийг олгоно.

3.4. Ажлын тендер шалгаруулалтын үед тендерт оролцогч нь Монгол Улсын гарал үүсэлтэй бараа ашиглахаар санал ирүүлсэн тохиолдолд Монгол Улсын гарал үүсэлтэй барааны хэсгийн үнийг 10 хувиар хийсвэрээр бууруулан харьцуулж үнэлнэ.

3.5. Ажил гүйцэтгэх тендер шалгаруулалтын үед хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.1.4 дахь заалтад заасан этгээдэд хуулийн 10.2 дахь хэсэгт заасан давуу эрх олгохдоо дор дурдсан аргачлалыг мөрдөнө.

3.5.1. Шаардлагад нийцсэн тендерүүдийг дараахь байдлаар хоёр ангилна:

а) А ангилал - Орон нутгаас хамгийн их ажиллах хүч авахаар  санал болгосон тендер (тендерт оролцогч тухайн орон нутгаас ажиллах хүчин авахыг нотлох баримт ирүүлсэн байна);

б) Б ангилал – Бусад.

3.6. А ангиллын тендерүүдийн харьцуулах үнийг хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.2 дахь хэсэгт заасны дагуу 7.5 хувиар хийсвэрээр бууруулан Б ангиллын тендерүүдтэй харьцуулан үнэлнэ.

3.7. Энэхүү аргачлалын 3.6-д заасны дагуу харьцуулан үнэлэхэд А ангиллын тендерийн харьцуулах үнэ нь Б ангиллын үнээс бага байгаа тохиолдолд түүнд гэрээ байгуулах эрхийг олгоно.

3.8. Ажлын тендер шалгаруулалтын үед тендерт оролцогч нь орон нутагт үйлдвэрлэсэн бараа, материалыг хамгийн ихээр ашиглахаар санал ирүүлсэн тохиолдолд тухайн санал болгосон барааны хэсгийн үнийг 10 хувиар хийсвэрээр бууруулан харьцуулж үнэлнэ.

3.9. Хэрэв тендер шалгаруулалтад дотоодын болон гадаадын тендерт оролцогч нар нь түншлэл болон оролцож байгаа тохиолдолд дараахь шаардлагыг хангасан бол давуу эрх олгоно. Үүнд:

3.9.1. Түншлэлийн дор хаяж нэг гишүүн нь хуулийн 10.1.2.а болон 10.1.2.б –д заасан шаардлагыг бие даан хангаж байх (энэ шаардлагыг хангаж буй гишүүдийг “дотоодын түнш (үүд)” гэх);

3.9.2. Дотоодын түнш(үүд) гэрээний үнийн дүнгийн 50-иас доошгүй хувийг ажил гүйцэтгэх гэрээний дагуу шууд захиран зарцуулах эрхтэйгээр төлбөр хүлээн авах, энэ талаарх нөхцлийг түншлэлийн гэрээнд заасан байх;

3.9.3. Гэрээний үнийн 50-иас доошгүй үнийн дүнтэй тэнцэх ажлыг дотоодын түнш(үүд) гүйцэтгэхээр тендерт тусгасан байх.

    Дөрөв. Бусад

        4.1.Захиалагч тендер шалгаруулалтын үнэлгээг хийхдээ давуу эрхийн зөрүү тооцсон бол энэ тухай хуулийн 49 дүгээр зүйлд заасны дагуу жилийн эцсийн тайланд тусгана.

-o0o-

Хөдөлмөрийн сайд, Сангийн сайдын 2015 оны А/108/149 

дүгээр хамтарсан тушаалын нэгдүгээр хавсралт 

ГАДААДЫН ИРГЭНД ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭХ ЗӨВШӨӨРӨЛ ОЛГОХ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ЖУРАМ

Нэг. Нийтлэг үндэслэл

1.1.Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэний /цаашид “байгууллага” гэх/ ажлын байрандхөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллах гадаадын иргэнд хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл олгох үйлчилгээ, үйлчилгээний хураамжтай холбоотой харилцааг Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хууль тогтоомж болон энэ журмаар зохицуулна.

1.2.Гадаадын иргэнд хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагааг Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1-д заасан эрх бүхий байгууллага /цаашид “эрх бүхий байгууллага” гэх/ эрхлэн явуулна.

Хоёр. Гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах хүсэлт гаргах

2.1.Байгууллага дараах хувь, хэмжээний дотор гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах хүсэлт гаргана. Үүнд:

2.1.1.Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.4-т заасан шалгуурын дагуу тухайн жил Засгийн газраас баталсан гадаадын ажиллах хүч, мэргэжилтний хувь;

2.1.2.Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.3-т заасан үндэслэлээр тухайн байгууллагад Засгийн газрын шийдвэрээр зөвшөөрсөн ажиллах хүч, мэргэжилтний тоо;

2.1.3.Засгийн газраас хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнд эрх шилжүүлсэн хэмжээний дотор Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.3-т заасан үндэслэлээр тухайн байгууллагад зөвшөөрсөн гадаадын ажиллах хүч, мэргэжилтний тоо.

2.2.Байгууллагын гадаадаас авах ажиллах хүч, мэргэжилтний хэрэгцээ энэ журмын 2.1.1-д заасан хувь, хэмжээнд багтаж байгаа тохиолдолд эрх бүхий байгууллагад гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах хүсэлт гаргаж болно.

2.3.Байгууллагын гадаадаас авах ажиллах хүч, мэргэжилтний хэрэгцээ энэ журмын 2.1.1-д зааснаас их байгаа тохиолдолд журмын 2.1.2, 2.1.3-т заасны аль тохирох нөхцөлөөр гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах асуудлаар хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хандаж урьдчилан шийдвэрлүүлнэ.

2.4.Байгууллага энэ журмын 2.3-т заасан хүсэлтэд гадаадаас авч ажиллуулах ажиллах хүч, мэргэжилтний хэрэгцээг тодорхойлж, Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.2-т заасан баримт бичгийг зохих журмын дагуу бүрдүүлж хавсаргана.

Гурав. Гадаадын иргэнд хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл олгох үйлчилгээ, хугацаа

3.1.Гадаадын иргэнд хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл олгох чиглэлээр Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хууль тогтоомж, энэ журмын дагуу дараах үйлчилгээг үзүүлнэ. Үүнд:

3.1.1.Гадаадын иргэнийг Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлүүлэхээр урихыг зөвшөөрсөн урьдчилсан зөвшөөрөл олгох;

3.1.2.Гадаадын иргэнд хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл олгох;

3.1.3.Хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрлийн хугацаа сунгах;

3.1.4.Хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрлийн бүртгэлээс хасалт хийх;

3.1.5.Хууль тогтоомжид заасан бусад.

3.2.Байгууллага энэ журмын 3.1.1-т заасан үйлчилгээ авахдаа Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 8 дугаар зүйлд заасан баримт бичиг /мөн хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.2.4, 8.2.5-т зааснаас бусад/-ийг зохих журмаар бүрдүүлж, нийгмийн даатгалын НД-7 болон эрх бүхий байгууллагаас баталсан маягтыг үнэн зөв хөтлөж, албан бичгээр хандана.

3.3.Байгууллага энэ журмын 3.1.2-т заасан үйлчилгээ авахад Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 8 дугаар зүйлд заасан бичиг баримт, эрүүл мэндийн бичиг, ажлын байрны төлбөр тушаасан баримт, татварын өргүйг тодорхойлсон тодорхойлолт, эрх бүхий байгууллагын баталсан маягтыг үнэн зөв хөтөлж, албан бичгээр хандана.

3.4.Эрх бүхий байгууллага хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл авсан гадаадын иргэнд паспортын хамт хүчин төгөлдөр үйлчлэх “Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрлийн үнэмлэх” олгоно. Үнэмлэх нь ялгагдах онцлог тэмдэг, аль улсын иргэн болох, иргэний овог нэр, зураг, паспортын дугаар, ажиллах байгууллагын нэр, хаяг, эрхлэх ажил, албан тушаал, зөвшөөрлийн эхлэх болон дуусах хугацаа, нэгдсэн дугаар бүхий мэдээллийг агуулсан байна.

3.5.Байгууллага энэ журмын 3.1.3-т заасан үйлчилгээг авахад Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 8 дугаар зүйлд заасан бичиг баримтыг бүрдүүлж, ажлын байрны төлбөр тушаасан баримт, нийгмийн даатгалын НД-7 болон эрх бүхий байгууллагаас баталсан маягтыг үнэн зөв хөтлөж, албан бичгээр хандана.

3.6.Байгууллага энэ журмын 3.1.4-т заасан үйлчилгээг авахдаа улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, гадаадын иргэний паспортын хуулбарын хамт, албан бичгээр хандана.

3.7.Гадаадын иргэнийг хөдөлмөр эрхлүүлэхээр урьдчилсан зөвшөөрөл авах хүсэлтээ тухайн иргэнийг Монгол Улсад ирэхээс нэг сарын өмнө, хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл авахдаа гадаадын иргэнийг Монгол Улсын хилээр орж ирсэн өдрөөс эхлэн ажлын 10 хоногт, хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрлийн хугацааны сунгалтыг хугацаа дуусгавар болохоос ажлын 10-аас доошгүй хоногийн өмнө холбогдох материалын хамт эрх бүхий байгууллагад хүргүүлнэ.

3.8.Эрх бүхий байгууллага энэ журмын 3.1.1-д заасан хүсэлтийг хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 10 хоногийн дотор, 3.1.2, 3.1.3-т заасан асуудлыг ажлын 3-5 хоногт, энэ журамд заасан бусад үйлчилгээг ажлын 1 хоногт шийдвэрлэнэ.

3.9.Байгууллага хүсэлтээ хууль тогтоомж болон энэ журамд заасан хугацаанд гаргаагүйгээс үүсэх үр дагаврыг эрх бүхий байгууллага хариуцахгүй.

Дөрөв. Үйлчилгээний хураамж төлөх, тайлан мэдээ гаргах

4.1.Байгууллага энэ журамд заасан үйлчилгээ авахдаа хөдөлмөрийн болон санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний хамтран баталсан хэмжээгээр үйлчилгээний хураамж төлнө.

4.2.Эрх бүхий байгууллага үйлчилгээний хураамжийн тайлан мэдээг сар бүр гаргаж, хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн болон санхүү, төсвийн асуудал төрийн захиргааны төв байгууллагад улирал тутам хүргүүлнэ.

4.3.Эрх бүхий байгууллага хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл олгох, сунгалт хийх, хасалт хийх үйлчилгээ үзүүлсэн мэдээллийг 7 хоног бүр хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад мэдэгдэнэ.

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдын

2019 оны А-119 дүгээр тушаалын хавсралт

ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ САНГААС УРТ ХУГАЦААТАЙ, ХӨНГӨЛӨЛТТЭЙ ЗЭЭЛ ОЛГОХ,

ТӨСӨЛ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ ЖУРАМ

НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ

НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ

1 дүгээр зүйл. Зорилго, хамрах хүрээ

1.1.Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.5.2, 14.6 дахь хэсэг, 29 дүгээр зүйлийн 29.1.1 дэх заалтыг үндэслэн экспортыг нэмэгдүүлж, импортыг орлох бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжин, шинээр бизнес эхлүүлэх болон ажлын байр бий болгох, нэмэгдүүлэх зорилгоор Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд заасан жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдэд Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сан /цаашид “Сан” гэх/-гаас олгох урт хугацаатай, хөнгөлөлттэй зээл /цаашид “Зээл” гэх/ олгох төсөл сонгон шалгаруулахтай холбогдон үүсэх харилцааг энэхүү журмаар зохицуулна.

1.2.Төсөл сонгон шалгаруулалтад Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.6 дахь хэсэгт заасан төрийн захиргааны байгууллагад бүртгүүлсэн гэрчилгээ /тодорхойлолт/-тэй иргэн, аж ахуйн нэгж хамрагдана.

1.3.Санд зээл олгохыг хүсч ирүүлсэн Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгч /цаашид “ЖДҮЭ” гэх/-ийн төсөл /цаашид “Төсөл” гэх/-ийг сонгон шалгаруулж, шийдвэр гаргах чиг үүрэг бүхий “Төсөл сонгон шалгаруулах хороо” /цаашид “Хороо” гэх/, аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан байгууллагад ирүүлсэн төслийг сонгон шалгаруулж, шийдвэр гаргах чиг үүрэг бүхий “Төсөл сонгон шалгаруулах дэд хороо” /цаашид “Дэд хороо” гэх/ тус тус ажиллана. Хороо, дэд хороо нь үйл ажиллагаандаа энэхүү журмыг мөрдлөг болгоно.

1.4.Дараах тохиолдолд ЖДҮЭ-ийн төслийг хүлээн авахгүй.

1.4.1.Нийт санхүүжилтийн 30-аас доошгүй хувийг өөрийн эх үүсвэрээр бүрдүүлээгүй;

1.4.2.Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.4.6, 5.4.8, 5.4.14, 5.4.18-д заасан сангуудад болон сум хөгжүүлэх санд хугацаа хэтэрсэн зээлийн үлдэгдэлтэй;

1.4.3.Сангаас авсан зээлээ төлсөн боловч гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй, зориулалтын бусаар ашигласан;

1.4.4.Монголбанкны зээлийн мэдээллийн санд хугацаа хэтэрсэн зээлийн үлдэгдэлтэй, зээлийн муу түүхтэй;

1.4.5.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын төлбөртэй этгээдийн бүртгэлд бүртгэгдсэн;

1.4.6.Нийгмийн даатгал болон татварын байгууллагад өртэй;

1.4.7.Байгаль орчин ба хүний эрүүл мэндэд хортой технологи, материал хэрэглэсэн, экологийн хохирол учруулсан нь эрх бүхий байгууллагаар тогтоогдсон;

1.4.8.Тухайн төсөл болон төсөл хэрэгжүүлэгчийн талаархи мэдээллийг олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлэхийг зөвшөөрөөгүй;

1.4.9.Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Улсын Их Хурлын гишүүн, Монгол Улсын Ерөнхий сайд, Засгийн газрын гишүүн, Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн, Улсын дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч, Улсын дээд шүүхийн шүүгч, Улсын ерөнхий прокурор, Улсын Их Хуралд ажлаа шууд хариуцан тайлагнадаг байгууллагын дарга, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга, аймаг, нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн дарга, яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга, Засгийн газрын агентлагийн дарга, төрийн өмчит компани, олон улсын байгууллагын дарга, захирлын албан тушаал эрхэлж байгаа хүн, эсхүл түүний гэр бүлийн гишүүд хувь эзэмшдэг;

1.4.10.Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчээр бүртгүүлсэн боловч сүүлийн нэг жилийн борлуулалтын орлого нь 1,5 тэрбум төгрөгөөс дээш байх;

1.4.11 Тухайн төслийг Сан болон аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан байгууллагад нэгэн зэрэг ирүүлсэн;

2 дугаар зүйл.Зээлийн эх үүсвэр, нөхцөл

2.1.Зээлийн эх үүсвэр нь Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд заасан эх үүсвэрээс бүрдэнэ.

2.2.Зээлийн эх үүсвэрийг Төрийн сан дахь Сангийн дансанд төвлөрүүлнэ.

2.3.Төсвийн эх үүсвэрээс бүрдсэн зээлийг Монгол Улсын мөнгөн тэмдэгт төгрөгөөр олгоно.

2.4.Хууль тогтоомж болон Засгийн газраас баталсан Жижиг, дунд үйлдвэрийн тэргүүлэх ач холбогдол бүхий салбар чиглэлийг Засгийн газрын бодлого, төсөл хөтөлбөртэй уялдуулан, зээл олгох салбар, чиглэл, зээлийн хугацаа, хүү, эх үүсвэрийн хуваарилалт зэргийг болон зээл олгоход шаардлагатай бусад нөхцөл /цаашид “Ерөнхий нөхцөл” гэх/-ийг жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын тухайн асуудал хариуцсан бүтцийн нэгж боловсруулж, Жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.

2.5.Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуулийн 14.4-т заасан эх үүсвэрээс бүрдсэн хөрөнгийг тухайн орон нутагт зориулан зарцуулах ба зээл олгох дээд хэмжээ, хяналттай холбоотой харилцааг жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн, Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сан, тухайн аймгийн Засаг дарга нарын байгуулах гурван талт гэрээгээр зохицуулна. Гэрээгээр зохицуулснаас бусад харилцааг энэхүү журмаар зохицуулна.

3 дугаар зүйл. Зээл олгох хэлбэр, хэмжээ

3.1.Зээлийг Арилжааны банк / “цаашид “Банк” гэх/-аар дамжуулах болон сангаас шууд олгоно.

3.2.Банкаар дамжуулан зээл олгох тохиолдолд Хорооны хурлаар нэг төслийг санхүүжүүлэх доод хэмжээ 300,000,000 /гурван зуун сая/ төгрөг, дээд хэмжээ 1,000,000,000 /нэг тэрбум/төгрөг хүртэл, Дэд хорооны хурлаар нэг төслийг санхүүжүүлэх доод хэмжээ 20,000,000/ хорин сая/ төгрөг, дээд хэмжээ 200,000,000 /хоёр зуун сая/ төгрөг хүртэл байна.

3.3.Сангаас шууд зээл олгох тохиолдолд Хорооны хурлаар нэг төслийг санхүүжүүлэх доод хэмжээ 20,000,000 /хорин сая/, дээд хэмжээ 300,000,000 /гурван зуун сая/ төгрөг хүртэл байна.

3.4.Журмын 3.3-т зааснаар зээл олгох тохиолдолд зээлийн эрсдэлийн болон хөрөнгийн даатгалд жил бүр заавал хамруулна.

4 дүгээр зүйл. Дамжуулан зээл олгох банкыг сонгох

4.1.Жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас дамжуулан зээл олгох банкыг сонгон шалгаруулж, гэрээ байгуулна.

4.2.Дамжуулан зээл олгох банкыг сонгон шалгаруулах удирдамж, зээлийн санхүүжилтийн хуваарийг Жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.

4.3.Дамжуулан зээл олгох банк дараах шаардлагыг хангасан байна.

4.3.1.Монголбанкнаас хийсэн активын чанарын үнэлгээний үр дүнгээр өөрийн хөрөнгийг нэмэгдүүлэх шаардлагыг бүрэн хангасан, банкны үйл ажиллагааны зохистой харьцааны шалгуур үзүүлэлтийг тогтмол ханган ажиллаж байгаа нь Монголбанкны дүгнэлтээр нотлогдсон байх;

4.3.2.Аймаг болон орон нутагт салбартай байх;

4.3.3.Олгосон зээлийн эрсдэлийг бүрэн хариуцаж, Сантай байгуулсан дамжуулан зээлдүүлэх гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийг хангах баталгааг тухайн банкны эзэмшиж байгаа санхүүгийн хөрөнгө, бүх төрлийн үнэт цаас, хөрвөх чадвартай төлбөрийн хэрэгслээр гаргасан байх;

4.3.4.Хөнгөлөлттэй зээлийн хүүгийн хэмжээ тухайн банкны жижиг, дунд үйлдвэрийн зориулалттай зээлийн хүүгийн доод түвшингээс бага байх;

4.3.5.Сүүлийн 3 жилийн хугацаанд жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих зориулалтаар гадаадын зээл, тусламжийн болон төсвийн хөрөнгөөр дамжуулан олгосон зээлийн хугацаа хэтэрсэн зөрчилгүй байх;

4.3.6.Сонгон шалгаруулалтын баримт бичигт шаардсан бусад шаардлагыг хангасан байх.

ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ

ТӨСӨЛД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА, БҮРДҮҮЛЭХ МАТЕРИАЛ

5 дугаар зүйл.Хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдах төсөлд тавигдах шаардлага

5.1.Төсөл нь үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, худалдааны үйл ажиллагаа, удирдлага зохион байгуулалт болон хүний нөөцийн удирдлагын тухай мэдээлэл, зах зээлийн судалгаа, эдийн засгийн тооцоо, дүгнэлт, хавсралт гэсэн хэсгээс бүрдсэн байна.

5.2.Төсөл хэрэгжүүлэгчийн тухай мэдээлэлд дараах зүйлийг тусгана

5.2.1.төслийн товч агуулга;

5.2.2.иргэн, хуулийн этгээдийн нэр;

5.2.3.үйлдвэр, үйлчилгээ, худалдаа эрхэлж буй хаяг байршил, иргэн, хуулийн этгээдийн албан ёсны хаяг, төсөл хэрэгжих байршил;

5.2.4.нийт хөрөнгө оруулалтын хэмжээ, түүнээс өөрийн эх үүсвэрээс санхүүжүүлэх 30 хувиас доошгүй хөрөнгийн хэмжээ;

5.2.5.үйлдвэрлэл, үйлчилгээ болон худалдах бүтээгдэхүүний нэр, төрөл;

5.2.6.одоогийн эрхэлж байгаа бизнесийн талаарх мэдээлэл.

5.3.Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, худалдааны үйл ажиллагааны тухай мэдээлэлд дараах зүйлийг тусгана.

5.3.1.үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, худалдааны технологийн ажиллагаа;

5.3.2.түүхий эдийн чанарын үзүүлэлт, нөөц;

5.3.3.үйлдвэрлэлийн хүчин чадал;

5.3.4.хэрэгжүүлэх төслийн тоног төхөөрөмжийн жагсаалт.

5.4.Удирдлага зохион байгуулалт болон хүний нөөцийн удирдлагын тухай мэдээлэлд дараах зүйлийг тусгана.

5.4.1.бүтэц, орон тоо;

5.4.2.ажиллагсдын мэргэжил, мэргэшлийн ур чадвар;

5.4.3.шинээр бий болгох ажлын байрны тоо.

5.5.Зах зээлийн судалгаанд дараах мэдээллийг тусгана:

5.5.1.зах зээлийн төлөв байдал;

5.5.2.SWOT шинжилгээ;

5.5.3.хэрэглэгчдийн тодорхойлолт.

5.6.Эдийн засгийн тооцоонд дараах мэдээллийг тусгана:

5.6.1.үндсэн үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээний нийт орлого;

5.6.2.борлуулалтын орлогын тооцоо;

5.6.3.үйлдвэрлэлийн зардлын тооцоо;

5.6.4.бүтээгдэхүүний өртгийн тооцоо;

5.6.5.бүтээгдэхүүний нэгжийн борлуулалтын төлөвлөгөө;

5.6.6.үйлдвэр, үйлчилгээ, худалдааны үр ашгийн тооцоо;

5.6.7.төслийн өгөөж, өртгийн тооцоо;

5.6.8.төслийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, даатгалд хамрагдах тооцоо;

5.6.9.Зээлийн зарцуулалтын тооцоо.

5.7.Дүгнэлтэд энэ журмын 5.4-5.6-д заасан тооцоо судалгаанд үндэслэн төсөл хэрэгжүүлснээр гарах үр дүн, эрсдэл зэргийг тооцоолсон мэдээллийг тусгана.

5.8.ЖДҮЭ иргэн нь дараах материалуудыг хавсаргасан байна.

5.8.1.Зээлийн өргөдөл /сангаас баталсан загварын дагуу/

5.8.2.иргэний үнэмлэхийн хуулбар /цахим лавлагаа/;

5.8.3.оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт;

5.8.4.зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарийн санал;

5.8.5.барьцаалах үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийн болон эзэмших эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, газрын гэрээ, кадастрын зургийн хуулбар;

5.8.6.хэрэв зээлийн хэвийн үлдэгдэлтэй бол зээлийн гэрээ, зээлийн дансны баталгаажсан хуулга, зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарь;

5.8.7.татвар төлөгч иргэний орлого татварын бүртгэлийн дэвтрийн хуулбар;

5.8.8.жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд заасны дагуу жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчээр бүртгүүлсэн тухай гэрчилгээ /тодорхойлолт/;

5.8.9.Төлбөртэй этгээдийн бүртгэлд бүртгэгдээгүй талаар шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын тодорхойлолт;

5.8.10.харилцдаг татварын байгууллагын татварын өргүй талаар тодорхойлолт;

5.8.11.энэхүү журмын 5.2.4-т заасан нотлох баримт;

5.8.12.Тухайн төсөл болон төсөл хэрэгжүүлэгчийн талаарх мэдээллийг олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлэхийг зөвшөөрснийг илэрхийлсэн мэдэгдэл.

5.9.ЖДҮЭ аж ахуйн нэгж нь дараах материалуудыг хавсаргасан байна.

5.9.1.Зээлийн өргөдөл /сангаас баталсан загварын дагуу/

5.9.2.захирлын иргэний үнэмлэхийн хуулбар;

5.9.3.хуулийн этгээдийн хаягийн тодорхойлолт;

5.9.4.хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар, үүсгэн байгуулагчийн дэлгэрэнгүй лавлагаа;

5.9.5.зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарийн санал;

5.9.6.барьцаалах үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийн болон эзэмших эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, газрын гэрээ, кадастрын зургийн хуулбар;

5.9.7.хэрэв зээлийн хэвийн үлдэгдэлтэй бол зээлийн гэрээ, зээлийн дансны баталгаажсан хуулга, зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарь;

5.9.8.сүүлийн хоёр жилийн санхүүгийн баталгаажсан тайлан Хэрэв 2 жилийн дотор байгуулагдсан бол байгуулагдсанаас хойших санхүүгийн баталгаажсан тайлан, шинээр үүсгэн байгуулагдсан бол эхлэлтийн баланс;

5.9.9.жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд заасны дагуу жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчээр бүртгүүлсэн тухай гэрчилгээ /тодорхойлолт/;

5.9.10.нийгмийн даатгалын байгууллагад өргүй талаарх тодорхойлолт;

5.9.11.төлбөртэй этгээдийн бүртгэлд бүртгэгдээгүй талаар шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын тодорхойлолт;

5.9.12.татварын өргүй талаар харилцдаг татварын байгууллагын тодорхойлолт;

5.9.13.энэ журмын 5.2.4-т заасныг нотлох баримт;

5.9.14.Тухайн төсөл болон төсөл хэрэгжүүлэгчийн талаархи мэдээллийг олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлэхийг зөвшөөрснийг илэрхийлсэн мэдэгдэл.

5.10.Төсөл, түүнд хавсаргасан материалын үнэн зөв байдлыг төсөл ирүүлэгч бүрэн хариуцна.

ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ

ТӨСӨЛ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ ХОРОО, ДЭД ХОРООНЫ БҮРЭЛДЭХҮҮН, ЭРХ, ҮҮРЭГ

6 дугаар зүйл.Төсөл сонгон шалгаруулах хороо, дэд хорооны бүрэлдэхүүн

6.1.Хороо, дэд хороо нь дарга, гишүүд, нарийн бичгийн даргаас бүрдсэн найман хүний бүрэлдэхүүнтэй байна.

6.2.Дэд хорооны бүрэлдэхүүнд аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан байгууллагын дарга болон аймгийн хөдөлмөр, халамжийн хэлтсийн төлөөлөл орох бөгөөд нарийн бичгийн даргаар аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан байгууллагын жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн /цаашид аймгийн мэргэжилтэн гэх/ байна.

6.3.Хороо, дэд хорооны бүрэлдэхүүнд төрийн бус байгууллагын 4 төлөөлөл байна.

6.4.Төлөөлөл оролцуулах төрийн бус байгууллага нь жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах чиглэлээр сүүлийн 3 жил үйл ажиллагаа явуулсан байна.

6.5.Хороо, дэд хороо хуралдааны зарчмаар шийдвэр гаргах ба хороо, дэд хорооны дарга, гишүүд нь хуралд тус бүр саналын нэг эрхтэй, нарийн бичгийн дарга саналын эрхгүй байна.

6.6.Хороо, дэд хорооны гишүүдийн дийлэнх олонх ирснээр хурал хүчинтэйд тооцогдох ба хурлын явцыг дуу хураагуур, дүрс бичлэгт хуулах болон цаасан хэлбэрээр тэмдэглэл хөтөлж, хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхийн саналаар шийдвэр гаргана.

6.7.Хурлын тэмдэглэлд хуралд оролцсон бүх гишүүд гарын үсэг зурж баталгаажуулна.

6.8.Хорооны бүрэлдэхүүнийг Жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн, дэд хорооны бүрэлдэхүүнийг аймгийн Засаг дарга тус тус батална.

6.9.Хороо, дэд хорооны шийдвэр нь тухайн жилдээ хүчин төгөлдөр байх ба нэмэлт эх үүсвэр бүрдсэн тохиолдолд эрэмбийг баримталж, санхүүжилт олгоно.

6.10.Хороо, дэд хороо нь өөрийн хуралдааны дэгийг батална.

7 дугаар зүйл.Хороо, дэд хорооны эрх.

7.1.Хороо нь Сангийн мэргэжилтэний судалсан төслийг хуралдаанаар хэлэлцэх, сонгон шалгаруулах, холбогдох хууль, дүрэм, журам, зааврын дагуу шийдвэр гаргах эрхтэй.

7.2.Дэд хороо нь аймгийн мэргэжилтэний судалсан төслийг хуралдаанаар хэлэлцэх, сонгон шалгаруулах, холбогдох хууль, дүрэм, журам, зааврын дагуу шийдвэр гаргах эрхтэй.

8 дугаар зүйл.Хороо, дэд хорооны үүрэг.

8.1.Хороо, дэд хорооны гишүүн нь дараах үүрэгтэй байна.

8.1.1.Хороо, дэд хорооны гишүүн нь ашиг сонирхлын зөрчлөөс ангид байж, төсөл сонгон шалгаруулах үйл ажиллагаанд оролцох тухай бүрт Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1-д заасан мэдэгдлийг гаргах, Албан үүргээ гүйцэтгэхэд ашиг сонирхлын зөрчил үүссэн, үүсч болзошгүй нөхцөл бүрт албан үүргээ гүйцэтгэхээс татгалзаж, энэ тухай хороо болон дэд хорооны даргад мэдэгдэх;

8.1.2.хороо, дэд хорооны гишүүдхурлыншийдвэр, зөвлөлдсөн асуудлын талаар бусдад задруулахгүй байх, үнэн зөв шалгаруулах, бусдад давуу байдал бий болгохгүй байх;

8.1.3.хороо, дэд хорооны гишүүн холбогдох хууль, дүрэм, журам, зааврыг мөрдөж ажиллах;

8.1.4.хороо, дэд хорооны дарга, нарийн бичгийн дарга нь олонхийн шийдвэрийг баталгаажуулан хурлын шийдвэрт гарын үсэг зурна.

8.1.5.хороо, дэд хороо нь гаргасан шийдвэрээ болон хорооны гишүүд тавьсан оноогоо бүрэн хариуцна.

9 дүгээр зүйл.Сан болон аймгийн мэргэжилтний үүрэг, хариуцлага

9.1.Төслийг судлах явцад олж авсан мэдээлэл, баримт бичиг, судалгааны явц, хурлын шийдвэрийн талаар бусдад задруулахгүй байх;

9.2.Сонгон шалгаруулалтад ирүүлсэн төслийг хувийн болон бусад этгээдийн ашиг сонирхолд үйлчлэх зорилгоор ашиглахгүй байх;

9.3.Төсөл сонгон шалгаруулалтад оролцогчид журам зөрчиж, давуу байдал бий болгохгүй байх;

9.4.Авлигын эсрэг хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, бусад хууль тогтоомж, энэ журам болон эдгээртэй нийцүүлэн гаргасан дүрэм, журам, зааврыг мөрдлөг болгон ажиллах.

9.5.Сан болон аймгийн мэргэжилтэн нь өөрийн судалсан төслийн үнэн зөвийг бүрэн хариуцна.

ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ

ТӨСӨЛ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАЛТ ЗАРЛАХ, ХҮЛЭЭН АВАХ

10 дугаар зүйл.Төсөл сонгон шалгаруулалт зарлах, хүлээн авах

10.1.Сан нь улсын хэмжээнд төсөл хүлээн авах зарыг өдөр тутмын мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтэд мэдээлэх үүргийг хүлээнэ. Аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан байгууллага нь энэхүү зарыг тухайн орон нутагт мэдээлэх үүргийг хүлээнэ. Төсөл хүлээн авах зард төсөл хүлээн авч эхлэх, дуусах хугацаа, байршил, зээлийн нөхцөл, холбоо барих утасны дугаар зэрэг мэдээллийг тусгасан байна.

10.2.Аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан байгууллага нь тухайн орон нутагт хэрэгжих 20,000,000 /хорин сая/ төгрөгөөс 200,000,000 /хоёр зуун/ сая хүртэл төгрөгийн санхүүжилт хүссэн төслийг цаасан хэлбэрээр хүлээн авна.

10.3.Сан нь орон нутагт болон Улаанбаатар хотод хэрэгжүүлэх 20,000,000 /хорин сая/ төгрөгөөс 1,000,000,000 /нэг тэрбум/ төгрөг хүртэл санхүүжилт хүссэн төслийг цахимаар эсхүл цаасан хэлбэрээр хүлээн авна. Хэрэв цахимаар болон цаасан хэлбэрээр нэгэн зэрэг ирүүлсэн тохиолдолд цаасан хэлбэрийг судална.

10.4.Сан, аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан байгууллага нь төсөл хүлээн авахаас хуанлийн 10-аас доошгүй хоногийн өмнө олон нийтийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр зарлана. Төслийг хуанлийн 14 хоногийн турш хүлээн авна.

10.5.Сан, аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан байгууллага нь төсөл хүлээн авах хугацаа зарлагдахаас бусад үед төсөл хүлээн авахгүй.

ТАВДУГААР БҮЛЭГ

ТӨСӨЛ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ, ГЭРЭЭ БАЙГУУЛАХ, САНХҮҮЖИЛТ ОЛГОХ

11 ДҮГЭЭР ЗҮЙЛ.ТӨСӨЛ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ ҮЕ ШАТ

11.1.Сангаас шууд олгох зээлийн төсөл сонгон шалгаруулалтыг 4 үе шаттайгаар онооны системээр үнэлнэ.

11.1.1.Төслийн иж бүрдлийг шалгах ба иж бүрдлийг бүрэн хангасан төслийг дараагийн шатанд шилжүүлэх;

11.1.2.Төслийн судалгааг хийж, 100 хүртэл оноогоор дүгнэх ба 70-аас дээш оноо авсан төслийг дараагийн шатанд шилжүүлэх;

11.1.3.Төсөлд нарийвчилсан судалгааг хийж, 100 хүртэл оноогоор дүгнэх ба 70-аас дээш оноо авсан төслийг хорооны хурлаар хэлэлцүүлэх;

11.1.4.Төслийг хорооны хурлаар хэлэлцэж, гишүүн тус бүр 100 хүртэл оноогоор дүгнэн, дундаж оноог гаргана.

11.1.5.Хороо нь үе шат бүрт авсан онооны нийлбэрээр ихээс бага руу эрэмбэлэн жагсаалт гаргах, зээлийн ерөнхий нөхцөлөөр зөвшөөрөгдсөн эх үүсвэрт багтаан тэргүүн ээлжинд санхүүжүүлэх төслүүдийн болон барьцаа хөрөнгө хүрэлцээгүйн улмаас эх үүсвэр үлдсэн тохиолдолд санхүүжүүлэх төслүүдийн жагсаалтыг тус тус батална.

11.2.Сангаас банкаар дамжуулан олгох зээлийн төсөл сонгон шалгаруулалтыг дараах үе шаттайгаар онооны системээр үнэлнэ.

11.2.1.Төслийн иж бүрдлийг шалгах ба иж бүрдлийг бүрэн хангасан төслийг  дараагийн шатанд шилжүүлэх;

11.2.2.Төслийн судалгааг хийж, 100 хүртэл оноогоор дүгнэх ба 70-аас дээш оноо авсан төслийг дараагийн шатанд шилжүүлэх;

11.2.3.Төслийг хорооны хурлаар хэлэлцэж, гишүүн тус бүр 50 хүртэл оноогоор дүгнэн, дундаж оноог гаргана.

11.2.4.Хороо нь үе шат бүрт авсан онооны нийлбэрээр ихээс бага руу эрэмбэлэн жагсаалт гаргах, зээлийн ерөнхий нөхцөлөөр зөвшөөрөгдсөн эх үүсвэрт багтаан тэргүүн ээлжинд санхүүжүүлэх төслүүдийн болон банкны шалгуур үзүүлэлт хангаагүй, барьцаа хөрөнгө хүрэлцээгүй зэрэг шалтгааны улмаас эх үүсвэр үлдсэн тохиолдолд санхүүжүүлэх төслүүдийн жагсаалтыг тус тус батална.

12 дугаар зүйл.Орон нутгийн төслийн сонгон шалгаруулалтын үе шат

12.1.Төслийн иж бүрдлийг шалган шаардлага хангасан төслүүдийг дэд хорооны хурлаар хэлэлцүүлнэ.

12.2.Төслийг Дэд хорооны хурлаар хэлэлцэн гишүүн тус бүр 50 хүртэл оноогоор дүгнэн дундаж оноог гаргана.

12.3.Дэд хороо нь онооны дунджаар эрэмбэлж, эх үүсвэрт багтаан тэргүүн ээлжинд санхүүжүүлэх төслүүдийн жагсаалтыг тухайн аймгийн хөгжлийн бодлоготой уялдуулан батална.

12.4.Банкны шалгуур үзүүлэлт хангаагүй, барьцаа хөрөнгө хүрэлцээгүй зэрэг шалтгааны улмаас эх үүсвэр үлдсэн тохиолдолд санхүүжүүлэх төслүүдийн жагсаалтыг тухайн аймгийн хөгжлийн бодлоготой уялдуулан батална.

12.5.Энэ журмын 12.3, 12.4-т заасан шийдвэрийг эрэмбэлсэн жагсаалтын хамт Аймгийн Засаг даргын тамгын газарт битүүмжлэн хүргүүлнэ.

13 дугаар зүйл.Ил тод байдал

13.1.Төсөл сонгон шалгаруулалтын үе шат бүрт шалгараагүй төслүүдийг үндэслэл, тайлбарын хамт төсөл ирүүлэгчид буцаана.

13.2.Хороо, дэд хороо нь төсөл сонгон шалгаруулах, үнэлэх үйл явцыг цахимаар болон олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр нээлттэй, ил тод зохион байгуулна.

13.3.Сан, аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан байгууллага нь төслийн судалгааны явцыг тухай бүр цахим хуудсаараа дамжуулан нийтэд мэдээлнэ.

13.4.Хороо болон дэд хорооны хурлын шийдвэр гарснаас хойш ажлын 5 хоногт багтаан шалгарсан иргэн, хуулийн этгээдийн мэдээллийг цахим хуудсаараа дамжуулан мэдээлнэ. Төсөл ирүүлэгчийн хүсэлтийн дагуу албан бичгээр хариуг өгнө.

13.5.Төсвийн хөрөнгөөс хөнгөлөлттэй зээл авсан хувь хүний овог нэр, хуулийн этгээдийн нэр, регистрийн дугаар, шалгарсан төслийн нэр, үйл ажиллагааны чиглэл, төсөл хэрэгжих байршил, сонгон шалгаруулсан шийдвэрийг Шилэн дансны тухай хууль, Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай хууль, Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн дагуу байгууллагын шилэн данс, цахим хуудсаараа дамжуулан нийтэд ил тод мэдээлнэ.

14 дүгээр зүйл.Гэрээ байгуулах, санхүүжилт олгох

14.1.Энэ журмын 11.1.5, 11.2.4, 12.3, 12.4 дэх заасан төслүүдэд санхүүжилтийг олгоно.

14.2.Сангаас санхүүжилтийг дараах байдлаар олгоно.

14.2.1.Хороо нь шийдвэрээ гарсан даруйд битүүмжлэн санд хүргүүлнэ.

14.2.2.Сан нь энэ зүйлийн 14.2.1-т зааснаар ирүүлсэн иргэн, аж ахуйн нэгжтэй Зээлийн болон барьцааны гэрээг байгуулж, санхүүжилтийг олгоно. 14.2.3.Сан нь гарааны бизнесийг дэмжих болон өрхийн аж ахуй, бичил бизнес эрхлэгчдэд итгэл үзүүлэх зорилгоор 20 сая төгрөгийн санхүүжилт хүссэн төслийн зээлд барьцаа хөрөнгө хүрэлцэхгүй тохиолдолд барьцаа хөрөнгийн шаардлагыг 30 хүртэл хувиар бууруулан гэрээ байгуулж, санхүүжилтийг олгоно.

14.2.4.Зээлийн санхүүжилтийг төслийн хэрэгжилттэй уялдуулан зээлдэгчийн худалдан авалт, төслийн гүйцэтгэлээр санхүүжилтийг олгож болно.

14.3.Банкаар дамжуулан олгох санхүүжилтийг дараах байдлаар олгоно.

14.3.1.Хороо нь шийдвэр гарсан даруйд битүүмжлэн санд, дэд хороо нь мөн битүүмжлэн Засаг даргын Тамгын газарт хүргүүлнэ.

14.3.2.Сан нь хорооны шийдвэрийг хүлээн авсан даруйд Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангийн захирлын тушаалаар баталгаажуулан банкинд хүргүүлнэ.

14.3.3.Засаг даргын Тамгын газар нь дэд хорооны шийдвэрийг хүлээн авсан даруйд аймгийн Засаг даргын захирамжаар баталгаажуулан банк болон санд хүргүүлнэ.

14.3.4.Банк жагсаалтаар хүргүүлсэн төслийг хуанлийн 30 хоногт багтаан судалж, шаардлага хангасан төслийн шийдвэрийг банкны зээлийн хорооны шийдвэр, зээлийн гэрээ, барьцааны гэрээ болон нэхэмжлэлийн хамт баталгаажуулан санд хүргүүлнэ.

14.3.5.Банк барьцаа хөрөнгийн дутагдалтай иргэн, аж ахуйн нэгжийн жагсаалтыг зээлийн хорооны шийдвэрийн хамт Зээлийн батлан даалтын санд хүргүүлэх ба зээлийн батлан даалтын сан 14 хоногт багтаан батлан даалт гаргах эсэх асуудлаар шийдвэр гаргана. Банк зээлийн батлан даалтын сангийн шийдвэрийг гарсан даруйд баталгаажуулан Санд хүргүүлнэ.

14.3.6.Сан нь энэ зүйлийн 14.3.4, 14.3.5-д заасан хугацаанд банкнаас ирүүлсэн шийдвэрийг үндэслэн банкинд санхүүжилтийг шилжүүлнэ.

14.3.7.Банк нь Сангаас санхүүжилт шилжүүлсэнээс хойш ажлын 3 өдөрт багтаан төсөл хэрэгжүүлэгчид зээлийг олгоно.

14.3.8.Банк нь энэ зүйлийн 14.3.4,14.3.5-д заасан хугацаанд холбогдох шийдвэрийг баталгаажуулж ирүүлээгүй тохиолдолд холбогдох шийдвэрийг хүчингүй болсонд тооцно. Үүнээс үүдэн гарах хохирлыг холбогдох этгээд хариуцна.

ЗУРГААДУГААР БҮЛЭГ

БУСАД

15 дугаар зүйл.Аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан байгууллага ирүүлсэн төсөл, олгосон зээлийн тайланг тухай бүр нэгтгэн дараа сарын 3-ны өдрийн дотор санд, сан нь улсын хэмжээнд ирүүлсэн төсөл, олгосон зээлийн мэдээллийг нэгтгэн тухайн сарын 10-ны дотор жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагад тус тус хүргүүлнэ.

16 дугаар зүйл.Банкаар дамжуулан олгосон зээлийг зориулалт бусаар ашигласан, хууль, журам зөрчиж олгосон нь хяналт, шалгалтаар тогтоогдсон тохиолдолд зээл авсан өдрөөс эхлэн уг зээлийг дамжуулан олгосон банкны арилжааны зээл рүү шилжүүлэх арга хэмжээ авч, тухайн зээлийн эх үүсвэрийг арилжааны банкны эх үүсвэрээс бүрэн дүнгээр нь Санд буцаан төвлөрүүлнэ. Энэ зохицуулалтыг сан, арилжааны банктай хамтран ажиллах гэрээгээр нарийвчлан зохицуулна.

17 дугаар зүйл.Сангаас шууд олгосон зээлийг зориулалтын дагуу зарцуулаагүй, гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй нь сангийн хяналт, шалгалтаар тогтоогдсон бол зээлдэгчийн эх үүсвэрийг буцаан татаж, холбогдох байгууллагад шилжүүлнэ.

---оОо---