Жижиг, дунд үйлдвэр, үйлчилгээ нь дэлхийн хэмжээнд бизнесийн 90 орчим хувь, ажил эрхлэлтийн 50 гаруй хувийг эзэлдэг. Мөн ажлын байр бий болгож дэлхийн эдийн засгийн хөгжилд чухал хувь нэмэр оруулдаг.Дэлхийн банкны тооцоолсноор 2030 он гэхэд 600 сая ажлын байрыг бий болгож байж ажилгүйдлээс сэргийлнэ гэж үзжээ. Тиймээс маш олон улс ЖДҮҮ-ний хөгжлийг Засгийн газрын тэргүүлэх чиглэл болгож байна.
ЖДҮҮ эрхлэгчдэд хамгийн их тулгамддаг асуудал нь санхүүгийн хүртээмж юм. Тэд томоохон аж ахуйн нэгжүүдийг бодвол банкны зээл авах боломж бага байдаг. Үүний оронд өөрсдийн хөрөнгө, эсвэл найз нөхөд, гэр бүлийнхээ мөнгөөр бизнесээ эхлүүлдэг. Олон Улсын санхүүгийн корпораци (ОУСК)-ийн тооцоолсноор хөгжиж буй орнуудын 65 сая ЖДҮҮ эрхлэгчдийн 40 хувь нь жил бүр 5.2 их наяд долларын санхүүжилтийн хэрэгцээг хангаагүй байна. Дэлхийн банкны судалгаагаар хөгжиж буй орнуудад ЖДҮҮ ДНБ-ий 40 хүртэлх хувийг бүрдүүлдэг. Гэвч манай улсад дөнгөж 15-хан хувийг эзэлж байна. Монгол Улс үйлдвэрлэл, үйлчилгээгээр цангаж байгааг дээрх жишээнээс харж болно. Өөрөөр хэлбэл дэлхийн бусад улс оронтой харьцуулахад манай улс огт үйлдвэрлэл эрхлэдэггүйтэй адил байна.
Өчигдөр буюу 2022.01.20-нд Yonhap news-ийн нийтлэлд Өмнөд Солонгос улсын эдийн засагт эрсдэл тулгарсан тухай бичсэн байв. Тиймээс цар тахалд өртсөн бичил бизнес эрхлэгчдээ дэмжих бодлого барихыг эрмэлзэж эхэлжээ. Тус улсын хувьд ЖДҮҮ-гээ хөгжүүлснээр улсын эдийн засаг, ард түмний амьдрал хэрхэн дээшилж болдогийг түүхээрээ харуулсан. Дэлхий дахинд эдийн засаг уналттай байгаа энэ цаг үед Өмнөд Солонгос улс өөрсдийн үндсэн арга барилаа дахин ашиглаж эдийн засгаа хүчирхэгжүүлэх төлөвлөгөөтэй байна. Гэхдээ үүсэж болох эрсдлийг давхар тооцоолж байгааг нийтлэлд дурджээ.
.jpg)
Харин Монгол Улсын Засгийн газраас Шинэ сэргэлтийн бодлого хэрэгжүүлж эхэлж байгаа нь маш их хүлээлт үүсгэлээ. Энэ тухай Монгол Улсын Ерөнхий сайдын ахлах зөвлөх Э.Болормаа өдрийн сонинд өгсөн ярилцлагадаа “Шинэ сэргэлтийн бодлогийн хүрээнд 6 багц бодлого яригдаж байгаа бөгөөд эдгээрийн цөм нь аж үйлдвэржсэн улс болох явдал” гэж хэлсэн. Мөн Төр хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны хүрээнд Нийслэлийн Жижиг, дунд үйлдвэр, үйлчилгээ эрхлэгчдийг дэмжих төв НӨҮГ “Богд” банктай хамтран Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа явуулж буй жижиг, дунд үйлдвэр, үйлчилгээ эрхлэгчдэд 100 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгохоор болсон. Энэ мэтчилэн эрх мэдэлтнүүд ЖДҮҮ-г хөгжүүлэх шаардлага, хэрэгцээг харж эхэлсэн нь сайн хэрэг. Гэвч бидэнд ЖДҮ сангийн зээлийн гашуун туршлага, түүх бий. Тэдний хэрэгжүүлж буй бодлого, гаргасан шийдвэр эзнээ олж чадах нь хамгийн чухал юм.
Хэдхэн жилийн өмнө төр засаг төдийгүй монголын ард түмэн хүртэл ЖДҮҮ ямар үр өгөөжтэй салбар болохыг мэддэггүй байсан. Харин “Баялаг бүтээгчдийг дэмжих холбоо” байгуулагдсанаар энэ ойлголт дэлгэрч, баялаг бүтээгч гэдэг үг трэнд болсон бөгөөд өдрөөс өдөрт холбооны цар хүрээ тэлж, ЖДҮҮ эрхлэгчид сайн дураараа нэгдсээр байна. Үүний үр дүнд баялаг бүтээгчдийг сурталчлан таниулах мянга гаруй нэвтрүүлэг, контент бэлтгэж, хэд хэдэн уулзалт, форум зохион байгуулсан нь нийгэмд шинэ салхи сэвэлзүүлсэн юм. 2022 онд “Баялаг бүтээгчдийг дэмжих холбоо” үйл ажиллагаагаа илүү томоор харж, гадаад харилцаагаа хөгжүүлэхээр ажиллаж байна. Ингэж байж бид дэлхий ертөнцтэй хөл нийлүүлнэ.
СЭТГҮҮЛЧ Б.УРАНТУЯА
ЖДҮҮ эрхлэгчдэд хамгийн их тулгамддаг асуудал нь санхүүгийн хүртээмж юм. Тэд томоохон аж ахуйн нэгжүүдийг бодвол банкны зээл авах боломж бага байдаг. Үүний оронд өөрсдийн хөрөнгө, эсвэл найз нөхөд, гэр бүлийнхээ мөнгөөр бизнесээ эхлүүлдэг. Олон Улсын санхүүгийн корпораци (ОУСК)-ийн тооцоолсноор хөгжиж буй орнуудын 65 сая ЖДҮҮ эрхлэгчдийн 40 хувь нь жил бүр 5.2 их наяд долларын санхүүжилтийн хэрэгцээг хангаагүй байна. Дэлхийн банкны судалгаагаар хөгжиж буй орнуудад ЖДҮҮ ДНБ-ий 40 хүртэлх хувийг бүрдүүлдэг. Гэвч манай улсад дөнгөж 15-хан хувийг эзэлж байна. Монгол Улс үйлдвэрлэл, үйлчилгээгээр цангаж байгааг дээрх жишээнээс харж болно. Өөрөөр хэлбэл дэлхийн бусад улс оронтой харьцуулахад манай улс огт үйлдвэрлэл эрхлэдэггүйтэй адил байна.
Өчигдөр буюу 2022.01.20-нд Yonhap news-ийн нийтлэлд Өмнөд Солонгос улсын эдийн засагт эрсдэл тулгарсан тухай бичсэн байв. Тиймээс цар тахалд өртсөн бичил бизнес эрхлэгчдээ дэмжих бодлого барихыг эрмэлзэж эхэлжээ. Тус улсын хувьд ЖДҮҮ-гээ хөгжүүлснээр улсын эдийн засаг, ард түмний амьдрал хэрхэн дээшилж болдогийг түүхээрээ харуулсан. Дэлхий дахинд эдийн засаг уналттай байгаа энэ цаг үед Өмнөд Солонгос улс өөрсдийн үндсэн арга барилаа дахин ашиглаж эдийн засгаа хүчирхэгжүүлэх төлөвлөгөөтэй байна. Гэхдээ үүсэж болох эрсдлийг давхар тооцоолж байгааг нийтлэлд дурджээ.
Харин Монгол Улсын Засгийн газраас Шинэ сэргэлтийн бодлого хэрэгжүүлж эхэлж байгаа нь маш их хүлээлт үүсгэлээ. Энэ тухай Монгол Улсын Ерөнхий сайдын ахлах зөвлөх Э.Болормаа өдрийн сонинд өгсөн ярилцлагадаа “Шинэ сэргэлтийн бодлогийн хүрээнд 6 багц бодлого яригдаж байгаа бөгөөд эдгээрийн цөм нь аж үйлдвэржсэн улс болох явдал” гэж хэлсэн. Мөн Төр хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны хүрээнд Нийслэлийн Жижиг, дунд үйлдвэр, үйлчилгээ эрхлэгчдийг дэмжих төв НӨҮГ “Богд” банктай хамтран Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа явуулж буй жижиг, дунд үйлдвэр, үйлчилгээ эрхлэгчдэд 100 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгохоор болсон. Энэ мэтчилэн эрх мэдэлтнүүд ЖДҮҮ-г хөгжүүлэх шаардлага, хэрэгцээг харж эхэлсэн нь сайн хэрэг. Гэвч бидэнд ЖДҮ сангийн зээлийн гашуун туршлага, түүх бий. Тэдний хэрэгжүүлж буй бодлого, гаргасан шийдвэр эзнээ олж чадах нь хамгийн чухал юм.
Хэдхэн жилийн өмнө төр засаг төдийгүй монголын ард түмэн хүртэл ЖДҮҮ ямар үр өгөөжтэй салбар болохыг мэддэггүй байсан. Харин “Баялаг бүтээгчдийг дэмжих холбоо” байгуулагдсанаар энэ ойлголт дэлгэрч, баялаг бүтээгч гэдэг үг трэнд болсон бөгөөд өдрөөс өдөрт холбооны цар хүрээ тэлж, ЖДҮҮ эрхлэгчид сайн дураараа нэгдсээр байна. Үүний үр дүнд баялаг бүтээгчдийг сурталчлан таниулах мянга гаруй нэвтрүүлэг, контент бэлтгэж, хэд хэдэн уулзалт, форум зохион байгуулсан нь нийгэмд шинэ салхи сэвэлзүүлсэн юм. 2022 онд “Баялаг бүтээгчдийг дэмжих холбоо” үйл ажиллагаагаа илүү томоор харж, гадаад харилцаагаа хөгжүүлэхээр ажиллаж байна. Ингэж байж бид дэлхий ертөнцтэй хөл нийлүүлнэ.
СЭТГҮҮЛЧ Б.УРАНТУЯА
